Kể từ tháng 3, nhiệt độ ở hàng chục thành phố Trung Quốc lên mức cao kỷ lục. Nắng nóng leo thang trong những ngày gần đây, khi một số thành phố ở Vân Nam và Tứ Xuyên ghi nhận mức kỷ lục hơn 40 độ C. Thời tiết khắc nghiệt khiến chăn nuôi và trồng trọt ở nhiều khu vực Trung Quốc bị ảnh hưởng nghiêm trọng, làm dấy lên lo ngại về an ninh lương thực.
Mùa hè năm 2022, Trung Quốc trải qua đợt nắng nóng và hạn hán nghiêm trọng nhất trong 60 năm gây thiếu điện diện rộng và gián đoạn chuỗi cung cứng thực phẩm, công nghiệp. Năm nay, nắng nóng khắc nghiệt tàn phá nhiều khu vực thậm chí sớm hơn năm ngoái.
Kể từ tháng 3, nhiệt độ ở hàng chục thành phố Trung Quốc lên mức cao kỷ lục. Nắng nóng leo thang trong những ngày gần đây, khi một số thành phố ở Vân Nam và Tứ Xuyên ghi nhận mức kỷ lục hơn 40 độ C. Theo Cục Khí tượng Trung Quốc, tính đến hết 31/5, 578 trạm thời tiết quốc gia trên cả nước ghi nhận nhiệt độ cao nhất lịch sử vào thời điểm này theo năm.
Thông tin về gia súc gia cầm chết do nắng nóng liên tục xuất hiện trên truyền thông nhà nước Trung Quốc. Tại trang trại thuộc tỉnh Giang Tô ở miền đông Trung Quốc, hàng trăm con lợn tuần này chết sau khi sự cố mất điện bất ngờ khiến quạt gió trong chuồng ngừng chạy vào buổi tối. Nhân viên trang trại cho hay lợn chết ngạt v́ nhiệt độ quá cao và không khí lưu thông kém.
Đợt nắng nóng được cho là nguyên nhân gây chết một số lượng lớn cá nuôi trong ruộng lúa ở tây nam Quảng Tây. Dân làng ngày 31/5 cho hay cá bị "thiêu chết" do nhiệt độ nước tăng cao v́ nắng nóng.
Giá cả đầu thỏ, món ăn đặc trưng ở tỉnh Tứ Xuyên, tăng mạnh trong những ngày gần đây do nắng nóng khiến thỏ trong trang trại chết nhiều, dẫn đến nguồn cung khan hiếm. Theo số liệu của hiệp hội nuôi thỏ Tứ Xuyên, đầu thỏ cay là món ăn đường phố phổ biến ở tỉnh này, nơi người dân tiêu thụ hơn 200 triệu đầu thỏ mỗi năm.
Bên cạnh nắng nóng, thời tiết khắc nghiệt cũng ảnh hưởng tới vùng trồng lúa ḿ lớn nhất đất nước. Vào tuần cuối cùng của tháng 5, mưa lớn gây ngập úng cánh đồng lúa ḿ ở Hà Nam, tỉnh miền trung chiếm 1/4 sản lượng lúa ḿ Trung Quốc, khi chỉ c̣n vài ngày là tới vụ thu hoạch. Mưa khiến ngũ cốc nảy mầm hoặc bị mốc. Vụ mùa này vốn chiếm 20% sản lượng cả năm của nông dân.
Đây là trận mưa nghiêm trọng nhất diễn ra gần mùa thu hoạch trong hơn 10 năm. Nhiều sự kiện thời tiết khắc nghiệt hơn có thể tiếp tục xảy ra. Theo dự đoán của Trung tâm Khí tượng Quốc gia Trung Quốc, từ tháng 5 tới tháng 9, "hạn hán và lũ lụt có thể xảy ra cùng lúc" đi kèm nhiều hiện tượng cực đoan như mưa lớn và sóng nhiệt.
"Thời tiết khắc nghiệt như hạn hán và lũ lụt có thể làm gián đoạn sản xuất lương thực, khiến nguồn cung lương thực và dầu bất ổn", Sheng Xia, trưởng bộ phận phân tích nông nghiệp của công ty chứng khoán Citic, viết trong báo cáo ngày 31/5.
Sheng lưu ư nắng nóng và thiếu mưa ở vùng Tân Cương, miền tây đất nước, đă ảnh hưởng tới sản lượng ngô và lúa ḿ. Theo dự báo, vài tháng tới, lượng mưa ở vùng trung lưu Trường Giang có thể giảm mạnh, dẫn tới hạn hán và ảnh hưởng vụ lúa trong khu vực. Lưu vực Trường Giang cung cấp hơn 2/3 sản lượng gạo của Trung Quốc, lương thực chính của người dân ở trong và ngoài nước.
Lợn chết v́ nóng ở phía đông tỉnh Giang Tô ngày 28/5. Ảnh: Fenghuang
Sheng cảnh báo nguy cơ mất an ninh lương thực trong năm nay do El Nino, hiện tượng khiến nước biển ở khu vực nhiệt đới Thái B́nh Dương ấm hơn mức trung b́nh. Lần đầu tiên trong lịch sử, El Nino có thể đẩy nhiệt độ thế giới cao hơn 1,5 độ C so với mức nhiệt thời kỳ tiền công nghiệp từ giữa tới cuối những năm 1800.
"Đối với Trung Quốc, El Nino có thể khiến t́nh trạng bất ổn khí hậu ở khu vực Trường Giang gia tăng, gây lũ lụt ở miền nam và hạn hán ở miền bắc, trong khi mùa hè mát mẻ bất thường ở đông bắc", Sheng nói.
Tháng trước, Tổ chức Khí tượng Thế giới cho hay nguy cơ El Nino xảy ra vào nửa cuối năm nay đang gia tăng. Sau đợt nắng nóng và hạn hán nghiêm trọng năm ngoái, Bắc Kinh đă tăng cường tập trung an ninh lương thực. Hồi tháng 3, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh tuyên bố nông nghiệp là nền tảng an ninh quốc gia.
"Một khi nông nghiệp có vấn đề, bát cơm của chúng ta sẽ nằm trong tay người khác. Chúng ta phải phụ thuộc người khác để có thức ăn. Làm thế nào để chúng ta đạt được mục tiêu hiện đại hóa trong trường hợp đó?", ông b́nh luận trong bài viết hồi tháng 3 trên Qiushi, tạp chí lư luận của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Nông dân thu hoạch trên cánh đồng ở B́nh Đỉnh Sơn, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc ngày 30/5. Ảnh: VCG