Bà Tôn Nữ Trí Huệ, người cuối cùng giữ nghề may gối trái dựa của triều Nguyễn qua đời ở xã Hương Toàn, thị xã Hương Trà, lúc 21h35 ngày 24/3 ở tuổi 101.
Bà Tôn Nữ Trí Huệ được biết đến là người hiếm hoi ở cố đô Huế còn biết may gối trái dựa, loại gối từng được các vua chúa, quan lại triều Nguyễn dùng để kê tay khi ngồi thưởng trà, ngâm thơ hay đàm đạo chính sự.
Bà Tôn Nữ Trí Huệ lúc may gối trái dựa. Ảnh: Vạn An
Bà Tôn Nữ Trí Huệ hay gọi là mệ Trí Huệ là cháu nội của Hoài Đức Quận Công Nguyễn Phúc Miên Lâm (con trai thứ 57 của vua Minh Mạng). Từ nhỏ bà đã sống trong hoàng cung, học nghề may vá làm gối trái dựa hầu hạ Hoàng Thái hậu Từ Cung ở phủ Kiên Thái Vương. Những chiếc gối do chính tay bà Trí Huệ làm ra rất được lòng Đức Từ Cung và vua Bảo Đại. Vua Bảo Đại đã không ít lần đặt bà may loại gối này để làm quà.
Theo nguyên tắc gối trái dựa của vua dùng thường đủ 5 lá, có màu vàng, trên gối có thêu hình rồng, tượng trưng cho uy quyền. Gối của Hoàng Thái hậu và các quan phải đủ 4 lá, tùy theo màu ghế mà có thể chọn những màu sắc và hoa văn khác nhau cho phù hợp.
Gối trái dựa mà mệ Trí Huệ làm ra có thời gian là sản phẩm rất nổi tiếng ở Huế và nhiều người tìm đến mua về làm kỷ niệm.
Tâm nguyện của mệ Trí Huệ lúc còn sống là có thể truyền nghề làm gối trái dựa cung đình lại cho những ai muốn học để gìn giữ và phát huy nghề. Học trò đầu tiên của bà là con dâu, chị Lê Thị Liền, tiếp đó là cháu gái.