Theo quan niệm dân gian, trong tháng nhuận âm lịch, mọi người nên kiêng kỵ làm một số việc quan trọng để tránh xui xẻo.
Năm Quư Măo 2023 nhuận tháng 2
Lịch âm dựa vào mặt trăng để chia tháng. Mỗi tuần trăng là 1 tháng và bắt đầu là ngày có thời điểm sóc (là thời điểm mà mặt trăng, mặt trời và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng, mặt trăng nằm ở giữa và quay nửa tối về phía trái đất).
Một tuần trăng dà 29,53 ngày. Do đó, để dễ tính người ta quy ước mỗi tháng âm lịch có 29 hoặc 30 ngày. Tháng âm có 29 ngày là tháng thiếu, 30 ngày là tháng đủ. Do một tháng âm chỉ dài trung b́nh 29,53 ngày nên 12 tháng sẽ là 354,36 ngày, c̣n kém năm dương lịch khoảng 10 ngày. Để hai lịch này không lệch nhau quá nhiều về thời gian, người ta sử dụng phương pháp tháng nhuận, tức là cứ 2 hoặc 3 năm lại có một năm âm lịch dài 13 tuần trăng. Khi đó, năm nhuận sẽ có 384-385 ngày.
V́ vậy, cứ 3 năm tính theo âm lịch sẽ có 1 tháng dư. Tháng dư này được thêm vào năm nhuận và được gọi là tháng nhuận để năm âm lịch và dương lịch không lệch nhau quá nhiều.
Cách tính năm nhuận: Người xưa quy ước cứ 19 năm th́ có 7 năm nhuận. Các năm nhuận sẽ rơi vào năm số 3, 6, 9, 11, 14, 17, 19 của chu kỳ 19 năm. Để biết một năm có phải năm nhuận hay không, người ta sẽ lấy năm dương chia cho 19. Nếu ra số dư tương ứng 3, 6, 9, 11, 14, 17, 19 th́ đó là năm nhuận.
Ví dụ, năm 2023 chia cho 19 dư 9 nên năm Quư Măo là năm nhuận.
Trong năm nhuận, người ta chọn tháng nào không có trung khí (được hiểu là các điểm mốc chia hoàng đạo thành 12 phần bằng nhau; có 4 trung khí quan trọng nhất mà hầu hết mọi người đều biết là xuân phân, hạ chí, thu phân, đông chí) th́ tháng đó có thể dùng làm tháng nhuận. Năm nào có nhiều tháng âm không có trung khí th́ lấy tháng đầu tiên không có trung khí làm tháng nhuận. Riêng Tháng Giêng và tháng Chạp không bao giờ nhuận.
Kiêng kỵ trong tháng nhuận
Sang cát, xây mộ
Trong tháng nhuận, người xưa khuyên không nên làm những việc quan trọng như sang cát, xây mộ v́ lúc này quỷ môn quan không mở.
Tuy nhiên, điều này phục thuộc vào quan niệm của mỗi địa phương, mỗi cá nhân. Cũng có nơi cho rằng sang cát, xây mộ trong tháng nhuận là điều may mắn bởi đây là tháng dư 3 năm mới có một lần.
Kiêng cưới hỏi, dựng vợ gả chồng
Một số địa phương c̣n kiên cưới hỏi trong tháng nhuận. Tuy nhiên, đây cũng là quan niệm dân gian và có sự khác biệt ở các đại phương. Cũng có nơi cho rằng tháng nhuận thể hiện sự dư thừa, viên măn nên không cần kiêng kỵ. Gia đ́nh vẫn có thể chọn ngày phù hợp trong tháng nhuận để thực hiện việc trọng đại.
Giỗ tổ tiên
Trong tháng nhuận, gia chủ không nên tổ chức lễ giỗ gia tiên. Các lễ giỗ cần làm trong tháng chính thay v́ tổ chức vào tháng nhuận.
Xây dựng nhà cửa
Có nhiều nơi cho rằng xây dựng nhà cửa trong tháng dư sẽ mang lại điều không may mắn cho gia chủ. Nên để sang tháng sau để thực hiện việc quan trọng ngày giúp mọi việc diễn ra hanh thông, tốt lành.
VietBF@sưu tập