Cuộc trưng cầu dân ư trở thành một phần của lănh thổ Nga đă chính thức diễn ra tại hai nước cộng ḥa tự xưng Donetsk, Luhansk và hai vùng mà Nga xâm chiếm của Ukrain kiểm soát ở nam Ukraine là Kherson và Zaporizhzhia.
Phe ly khai chuẩn bị cho cuộc trưng cầu dân ư ở Luhansk thuộc Ukraine
Các quan chức do Nga hậu thuẫn tại 4 khu vực bị chiếm đóng của Ukraine đang tổ chức các cuộc trưng cầu dân ư về việc gia nhập Nga ngày 23/9.
Bị Ukraine và phương Tây tố cáo là bất hợp pháp và giả tạo, những cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra trong 5 ngày.
Việc sáp nhập có thể dẫn đến tuyên bố của Nga rằng lănh thổ của họ đang bị tấn công.
Điều này có thể khiến chiến tranh leo thang hơn nữa.
Bảy tháng sau khi cuộc xâm lược của Nga, Tổng thống Vladimir Putin đang đau đầu v́ cuộc phản công của Ukraine đă chiếm lại nhiều vùng lănh thổ bị Nga chiếm giữ.
Giờ đây, bằng cách sáp nhập thêm 15% lănh thổ Ukraine, Nga sẽ có thể tuyên bố lănh thổ của ḿnh đang bị tấn công bởi vũ khí do NATO và các nước phương Tây khác cung cấp cho Ukraine.
Bằng cách gọi thêm 300.000 quân, Nga có thể bảo vệ một chiến tuyến dài 1.000 km (620 dặm).
Điện Kremlin cũng đă h́nh sự hóa việc đào ngũ, đầu hàng.
Khi ra lệnh cho quân đội chiếm Crimea vào năm 2014, Putin đă hợp thức hóa bằng một cuộc bỏ phiếu bị cộng đồng quốc tế bác bỏ là một sự giả tạo.
Sự kiện mới nhất này cũng đă bị nhiều nước phương Tây tố cáo là bất hợp pháp, bao gồm cả nhóm giám sát quốc tế, OSCE.
Nhưng truyền thông Nga đă nói rằng một cuộc bỏ phiếu với kết quả Đồng ư là không thể nghi ngờ.
Trưng cầu đang diễn ra trong 5 ngày tại hai khu vực ly khai tại Luhansk và Donetsk ở phía đông, và ở các khu vực bị chiếm đóng ở Kherson và Zaporizhzhia ở phía nam.
Chúng ta đă thấy Crimea bị Nga sáp nhập như thế nào vào năm 2014. Tuy Điện Kremlin tuyên bố tỉ lệ bỏ phiếu ủng hộ là 96,7%, một báo cáo bị ṛ rỉ từ Hội đồng Nhân quyền Nga cho biết chỉ có khoảng 30% đă bỏ phiếu và chỉ một nửa ủng hộ việc sáp nhập.
Không có một phát súng nào được bắn ở Crimea, nhưng trong trường hợp mới nhất này, cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra giữa một cuộc chiến.
Bốn khu vực liên quan đều bị chiếm đóng một phần hoặc hoàn toàn.
Ở phía nam, thành phố Kherson lúc này không phải là một nơi an toàn, khi các binh sĩ Nga đang phải vật lộn để ḱm hăm một cuộc phản công lớn của Ukraine. Ṭa nhà hành chính trung tâm đă bị trúng một loạt tên lửa chỉ trong tuần trước.
Một cuộc bỏ phiếu an toàn là không thể, nhưng các quan chức nói 750.000 người đă đăng kư và có kế hoạch kết hợp các phần bị chiếm đóng của một khu vực Ukraine khác, Mykolayiv, vào khu vực sáp nhập.
Truyền thông Nga đưa tin các quan chức bầu cử sẽ đi từ nhà này sang nhà khác với các thùng phiếu di động từ thứ Sáu đến thứ Hai.
Các điểm bỏ phiếu sẽ chỉ hoạt động vào ngày thứ năm, 27 tháng 9, v́ các quan chức viện lư do an ninh.
Hàng trăm pḥng phiếu dự kiến sẽ mở cửa vào ngày hôm đó, các cử tri cũng có thể bỏ phiếu ở các khu vực bên ngoài nơi họ sống - và những người tị nạn cũng có thể bỏ phiếu ở các khu vực bên trong nước Nga.
Thủ phủ của Zaporizhzhia vẫn nằm trong tay người Ukraine, v́ vậy bất kỳ cuộc bỏ phiếu nào để sáp nhập khu vực đó cũng không có ư nghĩa ǵ.
Một t́nh nguyện viên vận động cho cuộc trưng cầu dân ư ở trung tâm thành phố Luhansk, Ukraine, ngày 22 tháng 9 năm 2022
Tỉnh Donetsk ở phía đông chỉ bị Nga chiếm khoảng 60% và là trung tâm của cuộc xung đột.
Nga đang kiểm soát hầu hết Luhansk ở phía đông bắc.
Truyền thông Nga đăng h́nh các tờ rơi được phát với tựa đề "Nước Nga là tương lai".
Phần lớn dân số trước chiến tranh đă chạy trốn khỏi cuộc xung đột. Người đứng đầu cơ quan ủy quyền của Nga ở Donetsk, Denis Pushilin, đă ra lệnh sơ tán hàng loạt vài ngày trước cuộc xâm lược.
Các nhà lănh đạo do Nga hậu thuẫn đă quan tâm đến việc bỏ phiếu trong vài tháng, nhưng quyết định tổ chức cuộc bỏ phiếu chỉ được đưa ra trước ba ngày và thể hiện sự tuyệt vọng.
Sẽ không có quan sát viên độc lập. Phần lớn các cuộc bỏ phiếu sẽ được thực hiện trực tuyến, mặc dù các quan chức đă hứa sẽ tăng cường bảo mật tại các điểm bỏ phiếu.
Điều ǵ sẽ thay đổi?
Kyiv nói rằng sẽ không có ǵ thay đổi và lực lượng của họ sẽ tiếp tục giải phóng các vùng lănh thổ.
Nhà phân tích về Nga Alexander Baunov cho biết hy vọng của Điện Kremlin là phương Tây sẽ chùn bước nếu vũ khí của họ được bắn vào vùng đất mà Moscow tuyên bố là của Nga.
Đáng báo động là Tổng thống Putin đă nói về việc sử dụng mọi biện pháp theo ư ḿnh để "bảo vệ nước Nga”.
Phó chủ tịch hội đồng an ninh Nga, Dmitry Medvedev, nói rơ rằng vũ khí hạt nhân cũng có thể được sử dụng để bảo vệ các vùng lănh thổ bị sáp nhập.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đă nói về một "sự leo thang nguy hiểm", nhưng tái khẳng định quan điểm của Washington rằng không có yêu sách nào của Nga có thể tước đi quyền tự vệ của Ukraine.
Ngay cả Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia đă t́m cách đóng vai tṛ trung gian, cũng đă coi cuộc bỏ phiếu là bất hợp pháp.