Mặc dù cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đối mặt nhiều cáo buộc về hành vi sai trái, các chuyên gia cho rằng ngay cả bản án tù cũng không nhất thiết ngăn ông ấy bước vào Nhà Trắng lần thứ hai.
Rắc rối pháp lư chưa chắc làm giảm cơ hội để ông Trump trở lại Nhà Trắng.
Hiện ông Trump chưa chính thức xác định ra tái tranh cử tổng thống năm 2024, nhưng nhiều người dự đoán tỉ phú New York sẽ có tuyên bố trong những tuần tới. Quy định tối thiểu đối với người tranh cử tổng thống Mỹ là phải từ 35 tuổi trở lên, được sinh ra ở Mỹ và sinh sống ở xứ cờ hoa trong 14 năm. Không có điều luật cấm nào trong Hiến pháp đối với khả năng trở thành tổng thống của một cá nhân bị kết án, thậm chí ngồi tù. Do đó, các chuyên gia cho rằng ngay cả khi bị buộc tội và kết tội, ông Trump không tự động bị cấm nắm giữ chức vụ cao nhất trong chính phủ.
Ông Trump đang đối mặt những ǵ?
Cựu tổng thống đang đứng trước các cáo buộc pháp lư tiềm ẩn liên quan cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020 và vụ bạo loạn ở ṭa nhà Quốc hội ngày 6-1-2021. Trong tuần này, Bộ Tư pháp đă ban hành thêm 40 trát đ̣i hầu ṭa và thu giữ điện thoại của 2 cố vấn hàng đầu của ông Trump như một phần của cuộc điều tra. Vấn đề khiến ông đau đầu hơn là Cục Điều tra Liên bang (FBI) bắt đầu xem xét khả năng ông vi phạm pháp luật do cất giữ khoảng 11.000 tài liệu bất hợp pháp từ Nhà Trắng lúc rời nhiệm sở. Trong số này bao gồm hồ sơ tuyệt mật liên quan khả năng hạt nhân và pḥng thủ của quốc gia.
Theo cựu công tố viên liên bang Sarah Krissoff, một trong những cáo buộc rắc rối nhất đối với cựu tổng thống cùng nhóm luật sư là cản trở công lư. Riêng vụ cất giữ tài liệu ở dinh thự Mar-a-Lago, bà Krissoff cho rằng Bộ Tư pháp có nhiều lựa chọn nếu muốn truy tố ông Trump. Dựa theo thông tin được công bố, bà Krissoff đánh giá ông Trump có thể bị buộc tội theo Đạo luật gián điệp. Bởi dù không thuộc dạng bảo mật, việc ông cất giữ hồ sơ chính phủ ở nhà riêng khi không c̣n giữ chức tổng thống đă là hành vi bất hợp pháp.
Phán quyết bất thường giúp ích cho ông Trump
Tuần rồi, Bộ Tư pháp thông báo họ đang kháng cáo lệnh ṭa về việc đóng băng các hồ sơ thu giữ từ nhà riêng của ông Trump. Trước đó, ông Trump đă đề nghị thẩm phán ṭa án liên bang Aileen Cannon đóng băng và không để những tài liệu trên bị kiểm tra hoặc sử dụng trong tiến tŕnh điều tra. Nhiều chuyên gia coi yêu cầu này là kỳ quặc, nhưng thẩm phán Cannon không bác bỏ mà c̣n ra lệnh chọn một chuyên gia độc lập xem xét số tài liệu, từ đó phân loại tài liệu nào chính phủ có thể giữ và văn kiện nào được bảo vệ bởi đặc quyền hành pháp. Một trong số các “chuyên gia đặc biệt” do nhóm của ông Trump đề xuất, Thẩm phán cấp cao Raymond Dearie, có thể được chấp thuận.
Trước diễn biến trên, Bộ Tư pháp nói rằng lệnh của ṭa đang cản trở họ điều tra h́nh sự việc ông Trump sở hữu tài liệu mật, đồng thời cảnh báo “tác hại không thể khắc phục” đối với nỗ lực bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia của cộng đồng t́nh báo. Giới chuyên môn cũng nghi ngờ cơ sở pháp lư của phán quyết “chưa từng có tiền lệ” như vậy. Theo Chính phủ Mỹ, ông Trump không có đặc quyền đối với bất kỳ tài liệu chính thức nào. Bởi đặc quyền hành pháp là một nguyên tắc Hiến pháp bảo vệ thông tin của nhánh hành pháp trước các nhánh khác của quyền lực nhà nước. Nhưng ông Trump không c̣n là tổng thống mà chỉ là một công dân b́nh thường. Theo công tố viên liên bang Asha Rangappa, có thể chiến lược của ông Trump yêu cầu chuyên gia đặc biệt chỉ đơn giản muốn tŕ hoăn cuộc điều tra. Và ít nhất ông ấy đă làm được, thậm chí có thể đạt kết quả tốt hơn nếu diễn biến này làm trật bánh toàn bộ cuộc điều tra.
Ngay cả khi Bộ Tư pháp truy tố, bà Krissoff cũng không tin điều này có thể tạo tác động tiêu cực tới sự nổi tiếng của ông Trump, cũng như làm giảm cơ hội của ông ấy trong cuộc bầu cử năm 2024. “Ông Trump vẫn có rất nhiều người ủng hộ nhiệt thành. Quan điểm của họ coi những cuộc điều tra là vô căn cứ, chính trị hóa và không có giá trị thực sự” - theo bà Rangapp.