Mỹ lên án bất kỳ nỗ lực nào của Nga nhằm chuyển hướng điện khỏi Ukraine, sau khi giới chức cho biết nhà máy Zaporizhzhia đă bị ngắt khỏi lưới điện quốc gia.
"Nguồn điện mà nhà máy sản xuất thuộc quyền sở hữu của Ukraine và bất kỳ nỗ lực nào nhằm ngắt nhà máy khỏi lưới điện Ukraine, chuyển hướng đến các khu vực bị chiếm đóng, là không thể chấp nhận được", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel nói tại cuộc họp báo ở thủ đô Washington ngày 25/8.
B́nh luận được đưa ra sau khi công ty năng lượng nguyên tử Ukraine Energoatom thông báo nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, hiện do Nga kiểm soát, đă bị ngắt khỏi lưới điện quốc gia. Theo Energoatom, nhà máy bị ngắt kết nối sau khi một đường dây điện bị ngắt hai lần do hỏa hoạn tại nhà máy nhiệt điện gần đó.
"Các quốc gia không nên biến nhà máy điện hạt nhân thành khu vực chiến sự và chúng tôi phản đối bất kỳ nỗ lực nào của Nga nhằm vũ khí hóa hoặc chuyển hướng năng lượng từ nhà máy", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hôm 4/8. Ảnh: Reuters.
Theo Patel, Mỹ không ghi nhận dấu hiệu cho thấy mức độ phóng xạ bất thường và hoan nghênh "ḷng dũng cảm, quên ḿnh" của công nhân Ukraine tại nhà máy.
Nga kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine từ hồi tháng 3, nhưng cơ sở này vẫn do nhân viên kỹ thuật Ukraine vận hành. Nhà máy này có 6 ḷ phản ứng lớn, có khả năng cung cấp điện cho 4 triệu hộ gia đ́nh.
Nhà Trắng cho biết trong cuộc điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Joe Biden kêu gọi Nga trả lại toàn quyền kiểm soát nhà máy và cho phép thanh sát viên hạt nhân của Liên Hợp Quốc tới khu vực này.
Bonnie Jenkins, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách kiểm soát vũ khí, nói rằng Nga phải chịu trách nhiệm về sự an toàn của nhà máy.
"Hành động của họ tại nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia gây nguy cơ nghiêm trọng về sự cố hạt nhân, có thể đe dọa không chỉ người dân và môi trường Ukraine mà c̣n ảnh hưởng đến các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế", bà Jenkins nói. "Nguy cơ phát tán phóng xạ có thể được loại bỏ nếu Nga trả lại quyền kiểm soát nhà máy Zaporizhzhia cho Ukraine và rút khỏi lănh thổ có chủ quyền của Ukraine".
Nga hiện chưa b́nh luận về các thông tin này.
Giới chức Ukraine trước đó nói rằng Moskva sẽ ngắt nhà máy khỏi lưới điện quốc gia của nước này để chuyển nguồn điện sang bán đảo Crimea. Energoatom chưa b́nh luận liệu nguồn điện đă bị chuyển hướng hay chưa.
Giao tranh gần đây xảy ra quanh khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, làm dấy lên lo ngại nguy cơ sự cố hạt nhân có thể so sánh với thảm họa Chernobyl năm 1986. Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau gây ra những vụ tấn công này.
Trong chuyến thăm cảng Odessa ngày 19/8, khi được hỏi về thông tin Nga có thể cắt nguồn cung từ nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia khỏi lưới điện Ukraine và chuyển hướng sang bán đảo Crimea, Tổng thư kư Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đề nghị phi quân sự hóa cơ sở này. Nga sau đó bác đề xuất, nói ư kiến của ông Guterres "không thể chấp nhận được".