Theo như hãng tin AFP ghi nhận đây là một dấu hiệu mới cho thấy Washington ủng hộ Đài Bắc trước những hành vi uy hiếp dồn dập từ phía Bắc Kinh, khiến Trung Quốc phẫn nộ vì hợp tác chặt chẽ giữa Hoa Kỳ và Đài Loan, sau khi vào ngày 18/08/2022 được Phó đại diện Thương Mại Mỹ, Sarah Bianchi thông báo kế hoạch đàm phán về thỏa thuận thương mại « quy mô » với Đài Loan sẽ được khởi động vào « đầu mùa thu năm nay ».
Bà Sarah Bianchi, phó đại diện Thương Mại Hoa Kỳ, Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, phát biểu trực tuyến tại Hội nghị Concordia Lexington, ngày 07/04/2022 tại Lexington, Kentucky, Hoa Kỳ. Getty Images via AFP - JON CHERRY
« Sáng kiến Mỹ-Đài Loan về Thương Mại Thế Giới-Thế Kỷ 21 » tên gọi chính thức của kế hoạch đàm phán song phương đã được loan báo lần đầu vào tháng 6/2022. Washington và Đài Bắc từng bước cụ thế hóa kế hoạch này. Theo thông cáo của bộ Thương Mại Hoa Kỳ, đôi bên nhắm tới một thỏa thuận bao gồm nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp đến khả năng dỡ bỏ các hàng rào thuế quan, mở rộng trao đổi mậu dịch trên mạng…
Hãng tin Mỹ AP giải thích thêm, hiệp định mậu dịch Mỹ-Đài Loan giúp Đài Bắc giảm bớt áp lực của Trung Quốc, thị trường lớn nhất của các doanh nghiệp Đài Loan. Thí dụ như, để trả đũa Đài Loan đã tiếp chủ tịch Hạ Viện Mỹ, Bắc Kinh cấm nhập khẩu một số rau quả, thực phẩm của Đài Loan.
Tin Hoa Kỳ và Đài Loan khởi động đàm phán được đưa ra đúng vào thời điểm Đài Bắc huy động tên lửa và đại bác trong khuôn khổ một cuộc tập trận từ căn cứ Hoa Liên (bờ đông), với bài tập mô phỏng phương thức đối phó trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công. Trong những ngày qua, Bắc Kinh liên tiếp tổ chức các cuộc tập trận lớn ở eo biển Đài Loan, thị uy trước việc chủ tịch Hạ Viện Mỹ, Nancy Pelosi quan chức cao cấp nhất công du Đài Bắc từ 25 năm nay.
Tuần trước, ông Kurt Campbell, đại diện của tổng thống Joe Biden điều phối chính sách Ấn Độ -Thái Bình Dương đã tuyên bố, đàm phán thương mại cho phép « thắt chặt thêm quan hệ giữa Mỹ với Đài Loan », cho dù Washington vẫn duy trì nguyên tắc một nước Trung Hoa duy nhất. Mỹ và Đài Loan không chính thức thiết lập bang giao.
Đài Loan là đối tác thương mại thứ 9 của Mỹ. Trong khi đó thì Trung Quốc là thị trường quan trọng nhất của Đài Bắc. Kim ngạch xuất khẩu của Đài Loan sang Hoa Lục cao gấp đôi so với sang Hoa Kỳ.
Thông cáo của bộ Thương Mại Trung Quốc trưa nay (18/08/2022) cho biết Bắc Kinh « mạnh mẽ phản đối đàm phán giữa Hoa Kỳ và Đài Loan ». Trung Quốc đe dọa sẽ có những biện pháp « cứng rắn cần thiết để bảo vệ chủ quyền, an ninh và quyền lợi » kinh tế.