Trước khi đến với nghề ca hát, Ngọc Hải theo học Trường Công nhân Kỹ thuật, rồi làm đủ nghề, từ đi tàu chở hàng cho tới sửa xe hơi. Ca sĩ Ngọc Hải - em trai "ông hoàng nhạc sến" Ngọc Sơn - là gương mặt tiêu biểu của dòng nhạc "Mưa bụi"; anh bỏ nghề hát và trở thành doanh nhân thành đạt.
Cùng với Tài Linh, Đình Văn, Kim Tử Long, Cảnh Hàn, Mai Tuấn, Yến Khoa..., Ngọc Hải là một trong những nghệ sĩ nổi bật của các sản phẩm âm nhạc mang tên Mưa bụi và của cả dòng nhạc này. Anh cũng chính là em trai ruột của "vua nhạc sến" Ngọc Sơn.
Ngọc Hải là em trai ca sĩ Ngọc Sơn.
Trước khi đến với nghề ca hát, Ngọc Hải theo học Trường Công nhân Kỹ thuật, rồi làm đủ nghề, từ đi tàu chở hàng cho tới sửa xe hơi. Thấy công việc của Ngọc Hải vất vả nên Ngọc Sơn rủ em đi hát. Mỗi tối, anh lái xe máy đưa em tới các sân khấu hội chợ, khuya lại đón về. Cát-sê khi đó của Ngọc Hải vào khoảng 5.000 đồng mỗi đêm. Số tiền đó dù nhỏ nhưng đủ để anh sống qua ngày.
Ngọc Hải đến với Mưa bụi một cách rất tình cờ. Khi đó, anh và nghệ sĩ Tài Linh tới phòng thu Kim Lợi của nhạc sĩ Hữu Minh thu bài Mưa bụi. Thấy hay quá, Hữu Minh liền rủ hai nghệ sĩ đi quay video. Sản phẩm đầu tay thành công nên họ liên tiếp cho ra các video ca nhạc khác như: Làm dâu xứ người, Hoa mười giờ, Giã từ...
Sau hàng loạt sản phẩm hút khán giả, Ngọc Hải vươn lên trở thành ngôi sao. Nam ca sĩ từng chia sẻ, thời kỳ đỉnh cao, cát-sê mỗi show diễn của anh vào khoảng 250 USD/bài, quay video là khoảng 500-700 USD.
Khi hát ở Mưa bụi, Ngọc Hải kết hợp ăn ý với Thạch Thảo. Hai người từng yêu nhau một thời gian. Tuy nhiên, họ có duyên nhưng không có phận. Ngọc Hải từng tiết lộ, từ khi yêu cho tới lúc chia tay, anh và Thạch Thảo chưa bao giờ có cuộc cãi nhau nào lớn. Cả hai cứ dần xa nhau. Chính vì thế, họ chia tay khá nhẹ nhàng và sau đó vẫn giữ quan hệ bạn bè.
Ngọc Hải và Thạch Thảo.
Vào năm 1993, Ngọc Hải học thêm nghề làm bạc với ý định mở tiệm kinh doanh. Sau đó, anh mở thêm studio dịch phim, công ty giải trí, nhà máy xuất khẩu trái cây. Anh cứ vừa kinh doanh vừa đi hát trong suốt 10 năm. Tới năm 2003, Ngọc Hải quyết định dừng ca hát. Anh tập trung vào phát triển công ty bất động sản và nội thất. Ngọc Hải hiện được coi là đại gia thứ thiệt, sở hữu khối tài sản lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Ngọc Hải cũng là người rất ham học. Năm 2007, anh học Đại học Quản trị Paris, lấy bằng thạc sĩ rồi tiến sĩ, sau đó học thêm Cao cấp Lý luận chính trị. Anh được bầu giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu.
Khi dịch COVID-19 chưa bùng phát, Ngọc Hải thường xuyên đưa vợ con đi du lịch.
Ngọc Hải đã kết hôn và có một con trai 4 tuổi. Hiện tại, gia đình anh sống trong khu biệt thự rộng 700m2 ở Bà Rịa - Vũng Tàu. Dù không còn mặn mà với nghề ca hát nhưng thỉnh thoảng, anh vẫn tham gia vào một số sự kiện nhỏ, hát tặng bạn bè, người thân.