Đêm trước 6/1: hai chiếc hộp giày, hai quả bom, và một nước Mỹ căng như dây đàn
Trước khi đám đông tràn vào Điện Capitol ngày 6/1/2021, Washington đã từng đứng trước một nguy cơ khác – thầm lặng hơn, lạnh lẽo hơn: hai quả bom ống được đặt ngay trước trụ sở hai đảng lớn nhất nước Mỹ – DNC và RNC.
Những quả bom tự chế ấy không phát nổ. Chúng được phát hiện vào chiều 6/1, đúng ngày bạo loạn nổ ra khi những người ủng hộ Tổng thống Donald Trump tìm cách ngăn Quốc hội chứng nhận kết quả bầu cử mà Trump thua Joe Biden.
Gần 5 năm sau, vụ án có bước ngoặt lớn: một người đàn ông bị bắt và bị cáo buộc là kẻ đã đặt bom.
Brian J. Cole Jr.: “tin bầu cử bị đánh cắp” và ý nghĩ phải “lên tiếng”
Theo công tố liên bang, bị cáo Brian J. Cole Jr., 30 tuổi, sau khi bị bắt đã nói với điều tra viên rằng ông ta tin ai đó cần phải “lên tiếng” cho những người cho rằng cuộc bầu cử 2020 bị gian lận, bị “can thiệp” đến mức khiến lá phiếu trở nên “vô nghĩa”.
Bản ghi nhớ của Bộ Tư pháp Mỹ (Justice Department memo) công bố hôm Chủ nhật mô tả đây là lập luận để tòa tiếp tục giam giữ Cole trong thời gian chờ xét xử. Tài liệu này cũng là bản tường thuật chi tiết nhất từ phía chính phủ về những lời Cole bị cáo buộc đã nói, cùng các chứng cứ mà nhà chức trách cho rằng nối ông ta với hành vi đặt bom.
Cole được cho là nói rằng khi người ta cảm thấy một việc quan trọng như bầu cử liên bang bị “động chạm”, bị “đẩy xuống thành vô hiệu”, thì “phải có ai đó lên tiếng”, ít nhất là để “làm dịu tình hình”.
Ông ta cũng nói “có cái gì đó trong tôi bỗng đứt phựt” sau khi “nhìn mọi thứ ngày càng tệ”, và muốn làm gì đó “nhắm vào các đảng” vì họ “là bên nắm quyền”. Khi bị hỏi vì sao đặt bom ở trụ sở DNC và RNC, Cole bị trích lời: “Tôi thật sự không thích cả hai đảng lúc này.”
Bị bắt ngày 4/12: “đột phá lớn” của cuộc điều tra gần 5 năm
Cole bị bắt vào sáng 4/12 tại nhà ở Woodbridge, Virginia – một động thái mà giới chức thực thi pháp luật mô tả là đột phá lớn trong cuộc điều tra kéo dài gần 5 năm.
Sau khi bắt giữ, nhà chức trách khám xét nhà và xe của Cole. Theo công tố, họ tìm thấy các túi mua sắm chứa linh kiện chế tạo bom – chi tiết được viện dẫn như một mảnh ghép củng cố nghi vấn ông ta có liên quan trực tiếp.
Từ chối, rồi thú nhận: chiếc Nissan Sentra và hai quả bom hẹn giờ 60 phút
Bản ghi nhớ nói Cole ban đầu phủ nhận việc chế tạo hoặc đặt bom. Khi bị hỏi về hành tung tối 5/1/2021, ông ta trước hết khai rằng đã tự lái xe đến Washington để tham dự một cuộc biểu tình liên quan bầu cử 2020. Ông ta nói đại ý: không đồng tình với chuyện người ta “bảo nửa nước Mỹ hãy bỏ qua” những nghi ngờ của họ, nên ông ta đi biểu tình.
Nhưng sau nhiều giờ thẩm vấn, công tố nói Cole thừa nhận ông ta đến Washington không phải để biểu tình, mà để đặt bom.
Theo mô tả, Cole cất hai thiết bị nổ trong một hộp giày ở ghế sau chiếc Nissan Sentra, rồi đặt mỗi nơi một quả trước trụ sở DNC và RNC. Ông ta được cho là đã cài hẹn giờ 60 phút cho mỗi quả bom.
Hai thiết bị không nổ. Cole nói ông ta “khá nhẹ nhõm” vì điều đó. Công tố cho biết Cole đặt bom vào ban đêm vì không muốn giết ai.
“Không nổ là do may mắn”: công tố nói bị cáo vẫn cực kỳ nguy hiểm
Dù bom không phát nổ, công tố nhấn mạnh đó là do may mắn, “không phải vì thiếu cố gắng”. Chính vì vậy, họ lập luận Cole là mối nguy cho cộng đồng và cần tiếp tục bị tạm giam.
Bản ghi nhớ nêu rằng việc chọn mục tiêu như vậy đã đặt mạng sống của không chỉ người qua đường và nhân viên văn phòng vào rủi ro, mà còn cả lực lượng cảnh sát, cứu hộ, và các lãnh đạo chính trị quốc gia. Công tố nói ngày 6/1/2021, nhiều nhân vật cấp cao đã ở bên trong trụ sở đảng hoặc đi ngang qua khu vực, trong đó có cả Phó Tổng thống đắc cử và Chủ tịch Hạ viện.
Phiên điều trần sắp tới: phía luật sư sẽ phản biện về việc giam giữ
Luật sư của Cole sẽ có cơ hội trình bày quan điểm về việc tạm giam trước phiên điều trần dự kiến diễn ra vào thứ Ba tại tòa án liên bang ở Washington.
Vụ án vì thế bước vào giai đoạn mới: từ một câu hỏi ám ảnh kéo dài nhiều năm — “ai đã đặt bom?” — sang một câu hỏi khác cũng không kém phần nặng nề: làm sao một niềm tin chính trị cực đoan, cộng với cảm giác tuyệt vọng và phẫn nộ, có thể đẩy một cá nhân đến chỗ đặt hai quả bom giữa thủ đô?
Và chỉ cần thêm một chút “không may mắn”, lịch sử ngày 6/1 có thể đã mang một sắc màu thảm khốc hơn rất nhiều.