Theo như chính quyên Bắc Kinh mới đây lại phản ứng gay gắt về cảnh tượng đài bị phá dỡ là công tŕnh kỷ niệm 150 năm sự hiện diện của người Trung Quốc ở Panama và những đóng góp của họ cho sự phát triển của đất nước này. Trung Quốc là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Panama và đă đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, cảng biển và logistics tại nước này. Quan hệ Trung Quốc - Panama phát triển nhanh chóng sau khi Panama chuyển hướng quan hệ ngoại giao từ Đài Loan .
Tờ Newsweek (Mỹ) ngày 29/12 đưa tin, Trung Quốc cho biết họ "vô cùng bất b́nh" trước việc phá dỡ tượng đài hữu nghị Trung Quốc - Panama ở nước này và kêu gọi điều tra những ǵ họ mô tả là "hành vi sai trái" của chính quyền địa phương.
Theo các quan chức Trung Quốc, tượng đài bị phá dỡ này là công tŕnh kỷ niệm 150 năm sự hiện diện của người Trung Quốc ở Panama và những đóng góp của họ cho sự phát triển của đất nước này.
Một người đàn ông chụp ảnh một phần khu vực tượng đài hữu nghị Trung Quốc - Panama trước khi nó bị phá dỡ ở huyện Arraijan thuộc tỉnh Panamá, Panama, vào ngày 28/12/2025. Ảnh: Getty Images
Có ǵ quan trọng?
Theo Newsweek, Trung Quốc là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Panama và đă đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng, cảng biển và logistics tại nước này. Quan hệ Trung Quốc - Panama phát triển nhanh chóng sau khi Panama chuyển hướng quan hệ ngoại giao từ Đài Loan (Trung Quốc) vào năm 2017.
Tuy nhiên, các quan chức và nhà phân tích Mỹ bày tỏ lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc xung quanh Panama và kênh đào Panama - tuyến đường thương mại toàn cầu quan trọng của nước này.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đă cảnh báo về cáo buộc Trung Quốc gây ảnh hưởng xung quanh kênh đào Panama, đe dọa sẽ áp đặt các biện pháp hạn chế nếu Panama không tuân thủ, khiến Tổng thống Panama José Raúl Mulino phải đưa ra tín hiệu rằng ông sẽ không gia hạn thỏa thuận Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) với Trung Quốc khi thỏa thuận này hết hạn.
Trung Quốc bác bỏ những cáo buộc này và cho rằng Mỹ đang phá hoại sự hợp tác Trung Quốc - Panama.
Quyết định không gia hạn thỏa thuận BRI của Panama được đưa ra sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tới nước này hồi tháng 2/2025.
Theo thông cáo từ phía Mỹ, Bộ trưởng Quốc pḥng nước này Pete Hegseth cũng đă đến thăm Panama hồi tháng 4 và nhiệt liệt hoan nghênh cam kết của Tổng thống Panama Mulino về việc biến Panama thành quốc gia đầu tiên ở Tây bán cầu rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Những điều cần biết
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm cho biết hôm 29/12 rằng Trung Quốc đă phản đối việc chính quyền địa phương phá dỡ Công viên Hữu nghị Trung Quốc - Panama và tượng đài kỷ niệm.
Đại sứ Trung Quốc tại Panama Từ Học Uyên đă đăng tải video về vụ phá dỡ lên tài khoản X cá nhân, cho biết bà đă vội vă đến hiện trường ngay sau đó, và cộng đồng địa phương cũng bị ngăn cản không cho bảo tồn những ǵ c̣n lại của tượng đài. Hành động này đă gây phẫn nộ trong cộng đồng người Hoa địa phương.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Panama lưu ư rằng không có thông báo hay tham vấn nào trước đó.
Công tŕnh này nhằm tri ân những đóng góp của người nhập cư Trung Quốc - những người đă có mặt ở Panama từ những năm 1870 và ngày nay tạo thành một cộng đồng dân cư khoảng 300.000 người.
Theo Newsweek, những tranh căi về việc phá dỡ Công viên Hữu nghị Trung Quốc - Panama diễn ra trong bối cảnh quan hệ kinh tế và ngoại giao giữa hai nước ngày càng phát triển, bao gồm cả việc Panama tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc vào năm 2017 nhằm xây dựng liên kết thương mại với các nước đối tác, đưa Panama trở thành quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên làm được điều này.
Những người có liên quan nói ǵ?
Theo hăng tin Reuters (Anh), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm phát biểu với báo giới hôm 29/12 rằng: "Bản chất của việc phá dỡ cưỡng bức là rất tồi tệ, điều này đă làm tổn thương nghiêm trọng t́nh cảm của đông đảo người Hoa ở Panama và đi ngược lại với t́nh h́nh chung của t́nh hữu nghị Trung Quốc - Panama."
Tổng thống Panama José Raúl Mulino đă viết trên mạng xă hội X vào ngày 28/12 rằng: "Không có bất kỳ lư do nào biện minh cho hành động dă man của Thị trưởng Arraijan khi phá dỡ tượng đài cộng đồng người Hoa được xây dựng trên Cầu Châu Mỹ. Cộng đồng đó là một phần truyền thống của đất nước chúng ta [Panama], với nhiều thế hệ đă sinh sống tại đây và xứng đáng nhận được tất cả sự tôn trọng của chúng ta. Cần phải tiến hành điều tra ngay lập tức. Hành động phi lư như vậy là không thể tha thứ."
Điều ǵ sẽ xảy ra tiếp theo?
Theo Newsweek, trong bối cảnh căng thẳng leo thang do ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc tại Panama, việc Mỹ nối lại các hoạt động huấn luyện quân sự tại Panama báo hiệu ư định của Washington nhằm khẳng định lại sự hiện diện và ảnh hưởng của nước này ở Tây bán cầu.