Kimanzi Constable tưởng rằng anh đă khiến gia đ́nh hănh diện với tài khoản triệu USD. Nhưng anh sớm hiểu ra nhiều người chỉ nh́n thấy anh như 'ngân hàng' để vay tiền.
Kimanzi Constable thậm chí đă phải đi trị liệu tâm lư v́ luôn cảm thấy ḿnh có nghĩa vụ phải cho đi.
Thời điểm cán mốc 1 triệu USD đầu tiên, Kimanzi Constable, tác giả, diễn giả và cây viết tự do cộng tác với Forbes, Entrepreneur, Business Insider…, tưởng rằng anh sẽ được chúc mừng. Thay vào đó, hàng loạt tin nhắn và cuộc gọi từ người thân, bạn bè dồn dập tới, không phải để chúc mừng, mà để hỏi vay tiền.
“Tôi đă đánh mất nhiều mối quan hệ thân thiết chỉ v́ chuyện tiền bạc. Nhờ trị liệu tâm lư, tôi hiểu rằng ḿnh không cần phải chứng tỏ hay giúp đỡ ai bằng tiền”, cây viết người Mỹ hiện sống ở Thái Lan chia sẻ trên Business Insider.
Làm giàu tự thân
Là người Mỹ thế hệ đầu tiên trong gia đ́nh nhập cư từ Kenya, Constable lớn lên trong mái ấm mà ít ai nói về tiền bạc.
“Tôi biết mẹ và cha dượng làm việc cật lực, có lúc phải làm 2-3 công việc, nhưng không ai nói với tôi họ kiếm được bao nhiêu hay đang nợ nần ra sao”, anh kể.
Năm 14 tuổi, cha mẹ anh t́m đến tôn giáo và điều đó làm thay đổi toàn bộ hướng đi của gia đ́nh. Năm 17 tuổi, Constable nói rằng không muốn theo học thần học để trở thành mục sư, anh bị cha mẹ đuổi khỏi nhà.
Một năm sau, anh thi lấy bằng lái xe tải và bắt đầu kiếm tiền.
Càng kiếm được nhiều, anh càng mất nhiều mối quan hệ.
“Càng kiếm được nhiều, tôi càng nhận được nhiều lời yêu cầu về tiền bạc”, anh kể.
Cơ hội đầu tiên đến khi anh đang làm nhân viên giao hàng cho tiệm bánh. Một đối tác gợi ư anh mở dịch vụ giao hàng riêng và chỉ sau thời gian ngắn, công việc ấy mang lại lợi nhuận đáng kể.
“Khi họ hàng và bạn bè thấy tôi làm ăn khấm khá, họ bắt đầu chú ư đến tôi nhiều hơn. Tôi tưởng họ thật ḷng quan tâm, nhưng hóa ra chỉ muốn vay tiền”, Constable nhớ lại.
Đến khi lập gia đ́nh, anh chưa đủ khả năng hỗ trợ ai khác v́ c̣n phải lo cho vợ con. Nhưng khi bước sang tuổi 30, mọi thứ thay đổi. Anh bán công ty giao hàng để lập một doanh nghiệp trực tuyến, công việc này cho anh cơ hội làm việc ở bất cứ đâu.
“Từ năm 2011 đến nay, công việc online của tôi phát triển ổn định. Năm 2023, tôi chính thức đạt mục tiêu có 1 triệu USD tiền mặt”, anh nói.
Học cách nói ‘không’
Việc đổi sang xe mới, chuyển nhà, chi trả cho những bữa ăn khiến người thân nhận ra anh đă khá giả hơn. Dù không bao giờ công khai thu nhập, Constable vẫn trở thành “ngân hàng” trong mắt người khác.
“Ban đầu, họ hỏi khéo. Sau đó, yêu cầu ngày càng dồn dập, thậm chí có người ở tận quê nhà Kenya cũng nhắn tin xin hỗ trợ. Bạn thân th́ muốn tôi trả mọi hóa đơn mỗi khi đi chơi. Khi tôi giúp, họ lại bảo tôi keo kiệt v́ không cho nhiều hơn”, anh kể.
Những điều ấy khiến anh dần tin rằng giá trị của ḿnh chỉ nằm ở số tiền có thể cho đi, rằng người khác quan tâm đến anh chủ yếu v́ lợi ích tài chính. Phải mất nhiều năm trị liệu tâm lư, Constable mới học được cách đặt giới hạn.
“Tôi từng nghĩ ḿnh có trách nhiệm giúp đỡ mọi người xung quanh, ngay cả khi bản thân không thoải mái. Nhưng trị liệu giúp tôi nhận ra cảm giác tự ti và bị bỏ rơi là lư do tôi để người khác lợi dụng", anh chia sẻ.
Kimanzi Constable và vợ.
Constable dần học cách từ chối, cắt liên lạc với hai người bạn thân từng thân thiết nhiều năm. Giờ đây, Constable vẫn giúp đỡ khi thật sự muốn, nhưng không c̣n v́ nghĩa vụ.
“Tôi nhắc ḿnh mỗi ngày rằng tôi chỉ phải chịu trách nhiệm cho tương lai của chính ḿnh và tôi có quyền nói ‘không’”, anh chia sẻ.
Sau 24 năm khởi nghiệp và nỗ lực, Kimanzi Constable nhận ra cột mộc 1 triệu USD cũng như một phép thử cho mọi mối quan hệ xung quanh.
“Tiền bạc có thể khiến người ta bộc lộ thật ḷng, ai đến v́ t́nh cảm, ai v́ lợi ích và bài học về giá trị bản thân cùng ranh giới cá nhân mới là điều đáng giá nhất anh có được”, anh nói.