Không ai có quyền chê cười nước mắt của người khác. Khoảnh khắc Tăng Thanh Hà nghẹn ngào tiễn biệt chú chó đã gắn bó hơn một thập kỷ, nếu nhìn bằng trái tim của người từng nuôi thú cưng, thì đó là một nỗi đau thật sự: mất một sinh linh nhỏ bé từng nằm trong nhịp thở của gia đình, từng đi qua những ngày vui buồn, từng “ngồi đó” chứng kiến cả một đoạn đời. Thương tiếc, bàng hoàng, thậm chí khóc òa—đều là phản xạ tự nhiên, và cũng là một dạng tử tế.
Vấn đề không nằm ở giọt nước mắt, mà nằm ở cách người ta biến giọt nước mắt ấy thành một “chuỗi sự kiện” để khai thác. Ròng rã mấy ngày, hàng ngàn tờ báo Việt Cộng thi nhau bày ra đủ kiểu tít như thể tin này đang “rung chuyển năm châu”: bật khóc tiễn biệt, chia buồn, tình hình hiện tại, tái xuất sau nỗi buồn, lộ diện tươi tắn sau chia tay cún cưng… Một câu chuyện riêng tư, đáng được để yên trong sự lặng, bỗng bị kéo ra giữa chợ đông, bị bẻ thành nhiều lát mỏng, mỗi lát một tiêu đề—để bán.
Khi tài chính cũng… “phân ưu”
Đáng nói là ngay cả trang thông tin chuyên về tài chính Việt Cộng cũng nhập cuộc với những bài kiểu “chia buồn”, “tình hình hiện tại…”. Người đọc giật mình: Ủa, tưởng có biến cố kinh tế, hay một cú rơi cổ phiếu của “chủ tịch” nào đó—hóa ra là một chú chó. Rồi đến cả báo Văn hoá Việt Cộng cũng dành bài dài. Thế mới thấy: khi guồng máy chạy theo lượt xem đã trơn tru, đề tài nào cũng có thể được “đánh bóng” thành sự kiện, miễn là có gương mặt nổi tiếng để cắm vào.
Đỉnh cao “tác nghiệp”: theo sát từng động thái
Từ đây mới lộ ra cái kệch cỡm: không chỉ đưa tin, mà còn “theo dõi”—không chỉ kể chuyện, mà còn “đeo bám” mọi biểu cảm, mọi khoảnh khắc lộ diện, mọi dấu hiệu “tươi tắn” hay “u buồn”. Người ta thậm chí còn mỉa mai: giá như báo chí tường thuật trực tiếp “đám tang” như cách từng phút cập nhật một trận chung kết bóng đá, thì chắc cả trăm triệu người cũng được mời vào… thương tiếc tập thể. Nghe chua chát, nhưng nó chạm đúng tâm lý công chúng: không phải ai cũng khóc vì câu chuyện, mà nhiều người bực vì cách câu chuyện bị vắt kiệt.
Trên mạng, bình luận bùng nổ theo hai dòng cảm xúc đối nghịch: một phía vẫn chia sẻ sự đồng cảm với người nuôi thú cưng, phía còn lại thì châm biếm báo chí “cạn vốn”, “hết chuyện”, “tin nhảm nhí mà cũng tường thuật”, thậm chí đặt câu hỏi về sự lệch pha: thiên tai, tai nạn, những phận người nghèo khổ… đôi khi không được bám sát bằng một câu chuyện showbiz. Nhiều lời lẽ đi quá đà cũng xuất hiện—và đó lại là một dấu hiệu khác của thời đại: khi truyền thông làm quá, đám đông đáp lại bằng sự cay nghiệt.
Rốt cuộc, chuyện đáng buồn nhất không hẳn là một chú chó ra đi. Đáng buồn hơn là việc nỗi buồn riêng tư bị biến thành “mỏ view” công khai, rồi kéo theo một cuộc đua tiêu đề như thể xã hội không còn gì quan trọng để nói. Thú cưng có thể là một thành viên trong gia đình—điều đó xứng đáng được tôn trọng. Nhưng báo chí, nếu còn muốn giữ phẩm giá nghề nghiệp, cũng cần biết điểm dừng: có những mất mát nên được tiễn bằng sự im lặng vừa đủ, chứ không phải bằng một “series nhiều tập” câu view đến mức khiến người ta… ngán ngẩm.