Một tấm ảnh, hai lá cờ, và một cái “nóng” tập thể
Mấy hôm nay, dân mạng chuyền tay một bức hình được nói là đăng trên Weibo ngày 21/12/2025: một du khách Trung Cộng đứng ở Hà Nội, phía xa là khu Ba Đình – Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người thì cầm cờ 5 sao, còn chú chó đi cạnh lại mặc áo đỏ… với một ngôi sao vàng.
Và thế là… chưa kịp hỏi “Hà Nội mùa này có lạnh không?”, diễn đàn đã kịp “tăng nhiệt” lên mức… sôi lăn tăn.
Cái khiến nhiều người khó chịu không chỉ là chuyện cờ quạt. Mà là cảm giác bị “đùa cợt biểu tượng”: một bên cờ Tàu phấp phới, một bên áo chó lại gợi liên tưởng tới cờ Việt Cộng. Dù người đăng cố tình hay vô tình, hình ảnh này chạm đúng “dây thần kinh nhạy cảm” của rất nhiều người Việt Cộng.
Dân mạng chia phe: “Ảnh ghép!” vs “Thật hay giả cũng thấy nhột!”
Có người khẳng định luôn: ảnh ghép, ghép còn “lộ”, kiểu “không ai chụp hết” và bảo đăng vậy chỉ làm trò cười. Nhóm này nói thẳng: muốn phẫn nộ thì phẫn nộ cho đúng, chứ phẫn nộ nhầm thì tự mình dâng điểm cho đối phương.
Nhưng cũng có phe khác lại bảo: thật hay ghép không quan trọng bằng việc nó phản ánh một thái độ khinh nhờn, và thái độ đó mới là thứ đáng lo. Có người còn mỉa mai: “Ở nước ngoài, người Việt Cộng vẫy cờ thì hăng lắm; người Trung Cộng vẫy cờ trên đất mình lại im thin thít?”
Thế là câu chuyện từ “một tấm hình” leo thang thành “một bài kiểm tra lòng tự trọng tập thể”—mà đề thi lại do diễn đàn ra đề.
Xen giữa hai phe là nhóm “triết gia bất đắc dĩ”: thôi bỏ qua quá khứ, đừng chia rẽ, “anh em Cộng Sản một nhà”… Nói nghe cũng êm, chỉ tội là cứ hễ nhắc tới Việt–Trung thì lịch sử lại đứng dậy ho khan một tiếng: “Anh em nào? Anh em kiểu gì?”
Vì sao Việt–Trung cứ đụng là nhói? Nhắc nhẹ… biên giới 1979
Muốn hiểu vì sao một tấm hình cờ quạt lại làm người ta bốc hỏa, phải nhìn cái “hành lý lịch sử” mà hai dân tộc mang theo.
Quan hệ Việt–Trung không phải kiểu hàng xóm “sáng chào tối chửi” cho vui. Đây là hàng xóm ở sát vách cả ngàn năm, lúc giao thương, lúc đụng độ, lúc vừa bắt tay vừa… thủ sẵn đồ nghề. Nhiều giai đoạn lịch sử ghi nhận các cuộc chiến tranh, xung đột và tranh chấp kéo dài, để lại tâm lý cảnh giác rất sâu trong xã hội Việt Nam.
Đặc biệt, vết cắt lớn nhất thời hiện đại là chiến tranh biên giới 1979. Nhiều gia đình Việt Nam vẫn còn ký ức về những ngày biên cương rực lửa, những thị xã bị tàn phá, những người lính và dân thường ngã xuống, và các cuộc đụng độ kéo dài nhiều năm sau đó. Khi ký ức ấy còn sống, thì những biểu tượng như quốc kỳ—dù xuất hiện trong ảnh “du lịch”—vẫn có thể trở thành mồi lửa.
Chưa kể những câu chuyện khác như Hoàng Sa 1974, Gạc Ma 1988… càng khiến người Việt nhạy cảm với bất cứ tín hiệu nào giống “thử phản ứng” hoặc “đạp biểu tượng”.
Điều buồn cười nhất là: có thể bức ảnh đúng là ghép. Cũng có thể là thật. Nhưng hiệu ứng của nó thì rất thật: nó kéo cảm xúc lên cao, kéo đám đông chia phe, và kéo cả câu chuyện đi xa khỏi sự thật ban đầu.