[Romano]

Ngành khai thác than chì tại Mỹ đang được khởi động lại sau gần 70 năm dừng hoạt động. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu vật liệu cho pin lithium-ion bùng nổ và Chính phủ Mỹ nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), hiện chưa có mỏ than chì nào tại Mỹ sản xuất thương mại thường xuyên, do phần lớn đã đóng cửa từ những năm 1950 khi nguồn nhập khẩu giá rẻ trở nên phổ biến. Tuy nhiên, lo ngại về an ninh khoáng sản thiết yếu đang thúc đẩy Washington xem xét lại chiến lược này.

Tại bang New York, công ty Titan Mining Corp. đã bắt đầu khai thác thử nghiệm một mỏ than chì cách biên giới Canada khoảng 40 km, với mục tiêu đạt quy mô bán thương mại vào năm 2028. Ban lãnh đạo công ty cho rằng bối cảnh địa chính trị hiện nay tạo điều kiện thuận lợi để Mỹ phát triển nguồn cung trong nước phục vụ các ngành công nghệ cao, công nghiệp và quốc phòng.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung gia tăng trong năm nay, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt các mức thuế quan cao hơn đối với Trung Quốc. Dù căng thẳng phần nào hạ nhiệt sau cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh kinh tế khu vực tại Hàn Quốc hồi tháng 10/2025, Mỹ vẫn kiên định mục tiêu tự chủ nguồn cung khoáng sản.

Than chì hiện được Bộ Năng lượng và Bộ Nội vụ Mỹ xếp vào danh sách 60 “khoáng sản thiết yếu”, giữ vai trò then chốt trong sản xuất cực dương pin lithium-ion cho xe điện, thiết bị điện tử, lưới điện, cũng như các ứng dụng quân sự. Trong khi đó, Trung Quốc vẫn chi phối phần lớn nguồn cung than chì toàn cầu, làm gia tăng lo ngại tại Mỹ, nhất là sau khi Bắc Kinh áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới.

Để ứng phó, Mỹ đã triển khai các ưu đãi thuế trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) năm 2022, đồng thời tăng cường tài trợ, đơn giản hóa thủ tục cấp phép và mở rộng hợp tác khoáng sản với các đối tác nước ngoài. Giới chuyên gia cho rằng, việc khôi phục khai thác than chì trong nước là bước đi cần thiết nhằm bảo đảm an ninh kinh tế và công nghiệp dài hạn.