Vào cuối thời Đông Hán, nhà Hán huy hoàng một thời nhanh chóng suy tàn dưới sự cai trị ngu ngốc, vô đạo của hai hoàng đế, Hán Hoàn Đế và Hán Linh Đế.
Trong triều đ́nh nhà Hán, trước hết có ngoại thích cai trị chính quyền, lực lượng hoạn quan xuất hiện, tập đoàn sĩ đại phu tham chiến, sau đó là thảm họa mua quan bán chức. Khiến cho triều đ́nh và dân chúng không thể sống yên ổn, thiên hạ đại loạn.
Tuy nhiên, trong thời kỳ này, nhà Đông Hán không phải là không có công. Chẳng hạn, cuộc quấy nhiễu của người Khương, đă làm loạn nhà Hán hơn 100 năm, lúc này mới lắng xuống. Người Khương có lịch sử lâu đời và là một tộc người cổ đại ở miền tây Trung Quốc.
Trong thời Đông Hán, người Khương được chia thành Đông Khương và Tây Khương, do đặc điểm du mục và phong tục tập vơ, người Khương lúc đó đều là quân nhân. Khi nhà Hán ngày càng trở nên thối nát, người Khương ở Thanh Hải và Cam Túc đă nổi dậy với 30.000 quân tấn công thành phố và cướp bóc khắp quận.
H́nh ảnh Đoàn Quưnh. Nguồn ảnh: soundofhope.
Mặc dù triều đ́nh nhà Hán đă gửi quân đến tiêu diệt nhiều lần, nhưng cũng không có tiến triển ǵ, cuối cùng cũng không dập tắt được cuộc nổi loạn. Trước sức tấn công mănh liệt của người Khương, các quan đại thần của nhà Đông Hán và nhà Măn Thanh không nghĩ ra cách nào để đối phó. V́ vậy, hoàng đế nhà Hán ra lệnh cho các quan đại thần của ḿnh tiến cử nhân tài để b́nh định tai họa.
Lúc này Đoàn Quưnh được dân chúng tiến cử, không lâu sau khi Đoàn Quưnh tham chiến đă b́nh định được quân phản loạn, hàng vạn quân dịch bị lấy đầu, uy danh của ông truyền khắp dân tộc Khương.
Năm 159 sau Công Nguyên, tám bộ lạc của dân tộc Khương cùng nhau phát động một cuộc nổi dậy xông vào biên giới Lũng Tây đến Kim Thành.
Nghe tin, triều đ́nh lập tức sai Đoàn Quưnh ra chặn đánh. Dưới sự chỉ huy của Đoàn Quưnh, 2.000 kẻ thù đă bị tiêu diệt và 10.000 người bị bắt trong trận chiến này. Nửa năm sau, người Khương hợp lực đốt Hà Đại Soái để phát động cuộc nổi dậy. Đầu tiên họ đột phá Cự Lộc, sau đó họ triệu tập hàng ngh́n bộ lạc Khương hợp lực nổi loạn và mở một cuộc tấn công bất ngờ vào quân đội của Đoàn Quưnh.
Trong trận chiến này, quân của Đoàn Quưnh thua xa người Khương, nhưng ông không hề sợ hăi. Ông tính khí hiên ngang, xuống ngựa, rút kiếm và giao chiến tầm gần với kẻ thù. Trận chiến này diễn ra từ rạng sáng đến trưa, người Khương không muốn bỏ cuộc cho đến khi gươm và mũi tên đă cạn kiệt.
Tuy nhiên, mặc dù người Khương muốn rút lui vào lúc này, nhưng Đoàn Quưnh vẫn chưa sẵn sàng để họ đi. Theo sử sách ghi lại, Đoàn Quưnh lên ngựa, dẫn quân vừa đuổi theo vừa giao chiến.
Ông đuổi theo từ ngày đến đêm, và từ sáng đến tối. Khi đói th́ cắt thịt ăn, khi khát th́ lấy tuyết mà uống. Sau 40 ngày truy đuổi và 2.000 dặm, ông đă hạ gục được Hà Đại Soái.
Sau một thời gian ngắn nghỉ ngơi, ông phát động một cuộc tấn công vào các quân Khương khác, điều này đă trở thành cơn ác mộng đối với người Khương.
Năm 161 sau Công Nguyên, người Khương một lần nữa hợp nhất để xâm lược Lương Châu. Năm 163, sau khi nghe tin Đoàn Quưnh bị triều đ́nh bắt giam, người Khương gần như chiếm được Lương Châu.
V́ lư do này, triều đ́nh bất đắc dĩ phải mời Đoàn Quưnh xuất binh đi trấn áp. Người Khương nghe tin Đoàn Quưnh đă trở lại, chỉ trong vài tháng đă có hơn 3.000 bộ lạc đầu hàng.
Kể từ đó, hơn 10.000 bộ lạc Tây Khương đều đầu hàng, Đông Khương vốn điên cuồng ngang ngược cũng không dám nổi loạn nữa.
Theo sử sách, Đoàn Quưnh đă tham gia 180 trận đánh trong đời, chém đầu gần 40.000 kẻ thù, bắt 420.000 trâu ḅ, ngựa nhưng chỉ có hơn 400 người chết trận. Lấy công lao này, ông được xếp vào hàng 72 vị tướng của nước Ngô, cũng xứng danh là sát thần.
Giả Hủ, một mưu sĩ nổi tiếng trong thời Tam Quốc, đă dùng danh tiếng của ḿnh để xua quân nổi loạn và thoát khỏi tai họa, lúc đó Giả Hủ từ chức v́ bệnh trở về quê hương, trên đường đi gặp quân phản loạn. Sau khi bị bắt, Giả Hủ đă nói dối rằng ḿnh là cháu của Đoàn Quưnh.
Các phản quân rợ Đê nghe danh tiếng nên không dám làm hại ông mà ngược lại c̣n phóng thích cho ông. Những người bị bắt khác th́ đều bị giết cả. Phải biết rằng Đoàn Quưnh đă bị triệu tập về kinh thành, nhưng ông vẫn có uy tín lớn như vậy ở Lương Châu, điều này cho thấy thời điểm Đoàn Quưnh trấn giữ Lương Châu th́ có ảnh hưởng lớn như thế nào.
Vietbf @ Sưu tầm