Mỹ thay cơ chế "xổ số" trong quy tŕnh cấp visa H-1B bằng xét chọn theo khung bậc lương, tạo lợi thế lớn cho những việc làm lương cao.
Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) ngày 23/12 công bố quy định mới điều chỉnh quy tŕnh cấp visa lao động tay nghề cao H-1B, theo đó chấm dứt h́nh thức lựa chọn ngẫu nhiên kiểu xổ số và chuyển sang cơ chế xét chọn có trọng số dựa trên mức lương và kinh nghiệm. Biện pháp này được mô tả nhằm bảo vệ tiền lương, điều kiện làm việc và cơ hội việc làm của người lao động Mỹ.
Visa H-1B lâu nay là con đường chủ yếu để lao động có tŕnh độ cao làm việc lâu dài tại Mỹ. Mỗi năm, Mỹ cấp tối đa 65.000 visa H-1B theo hạn ngạch chung, cùng 20.000 visa bổ sung dành cho người có bằng thạc sĩ trở lên tốt nghiệp tại các đại học Mỹ.
Do số hồ sơ quá nhiều, Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) thường tiến hành lựa chọn theo cơ chế ngẫu nhiên, trong đó mọi hồ sơ đăng kư đều có cơ hội ngang nhau khi quay xổ số.
Tuy nhiên, với quy định mới, USCIS sử dụng bốn cấp độ lương do Bộ Lao động Mỹ xác định để "gán trọng số" cho mỗi hồ sơ. Người được tuyển vào vị trí tương ứng lương bậc IV, mức cao nhất, sẽ được tính thành 4 lần nộp. Chỉ số này sẽ giảm dần theo ba cấp độ lương c̣n lại, đồng nghĩa rằng cơ hội được chọn hồ sơ của đương đơn có việc làm lương bậc IV cao gấp 4 lần việc làm có mức lương bậc I.
Hành khách xếp hàng ở sân bay quốc tế Miami, bang Florida ngày 24/5. Ảnh: AFP
Bộ Lao động Mỹ mô tả các vị trí ở bậc IV thường là những công việc đ̣i hỏi nhiều kinh nghiệm, thường gắn với vai tṛ quản lư hoặc giám sát. Khoảng 90% hồ sơ H-1B của sinh viên quốc tế thường rơi vào bậc lương I hoặc II, chủ yếu do thiếu kinh nghiệm trên thị trường lao động.
Quy định mới về visa H-1B được cho là sẽ làm giảm mạnh cơ hội xin việc làm của sinh viên nước ngoài mới tốt nghiệp tại Mỹ, kể cả trong các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, khoa học máy tính hay công nghệ thông tin.
DHS cho rằng quy tŕnh "xổ số" H-1B trước đây đă bị một số doanh nghiệp lợi dụng bằng cách nộp ồ ạt hồ sơ cho các vị trí lương thấp, nhằm tăng xác suất trúng tuyển và cắt giảm chi phí nhân công. Cơ chế mới sẽ "phục vụ tốt hơn tôn chỉ" của H-1B là tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế Mỹ, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp Mỹ t́m kiếm và tuyển dụng lao động nước ngoài có kỹ năng và mức lương cao hơn.
"Quy tŕnh chọn ngẫu nhiên H-1B đă bị một số nhà tuyển dụng tại Mỹ trục lợi. Họ chủ yếu t́m lao động nước ngoài chấp nhận mức lương thấp hơn mức nên trả cho lao động Mỹ. Với những điều chỉnh hiện nay và sắp tới, chúng tôi sẽ nâng cấp chương tŕnh H-1B vừa giúp ích cho doanh nghiệp Mỹ, vừa tránh làm hại lao động Mỹ", người phát ngôn USCIS Matthew Tragesser nói.
Quy định mới sẽ có hiệu lực từ ngày 27/2/2026 và áp dụng cho mùa đăng kư hạn ngạch visa H-1B của năm tài khóa 2027. DHS nhấn mạnh đây là một phần trong loạt cải cách chương tŕnh H-1B của chính quyền Trump, bao gồm cả sắc lệnh yêu cầu doanh nghiệp phải nộp thêm 100.000 USD cho mỗi visa.
Các nhà phân tích cho rằng việc điều chỉnh cơ chế lựa chọn H-1B dựa trên bậc lương có thể làm thay đổi chính sách thu hút nhân tài của Mỹ theo hướng ưu tiên lao động đang ở giai đoạn giữa sự nghiệp, thay v́ thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Ông Vic Goel của hăng Goel & Anderson cũng cho rằng cơ chế bậc lương của Bộ Lao động Mỹ là để phân loại kinh nghiệm làm việc, chứ không đánh giá kỹ năng cao hay thấp. Dan Berger của hăng luật Green & Spiegel cho rằng chính sách đặt nặng yếu tố tiền lương "khiến việc tuyển dụng những người có kỹ năng hay đào tạo mới nhất trở nên khó khăn hơn nhiều".
VietBF@sưu tập