Theo Reuters, Mỹ và Iran tiếp tục bất đồng tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong cuộc họp ngày 23/12, khi hai bên mâu thuẫn sâu sắc về các điều kiện để khôi phục đàm phán hạt nhân, trong bối cảnh căng thẳng khu vực vẫn chưa hạ nhiệt sau xung đột quân sự giữa Iran và Israel hồi tháng 6.
Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Amir Saeid Iravani. Ảnh: IRNA/TTXVN
Phát biểu trước Hội đồng Bảo an, đại diện Mỹ khẳng định Washington vẫn sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán trực tiếp với Iran, nhưng nhấn mạnh chỉ khi Tehran chấp nhận đối thoại trực tiếp và thực chất. Phía Mỹ cho rằng việc Iran tiếp tục làm giàu uranium trên lănh thổ của ḿnh là rào cản then chốt, đồng thời tái khẳng định lập trường không chấp nhận bất kỳ hoạt động làm giàu nào của Iran trong một thỏa thuận mới.
Bà Morgan Ortagus, Phó đặc phái viên Trung Đông của Chính quyền Tổng thống Donald Trump, nói với Hội đồng Bảo an rằng Washington đă nêu rơ các kỳ vọng đối với khuôn khổ thỏa thuận trong tương lai. Theo bà, nguyên tắc cốt lơi là Iran không được phép làm giàu uranium trong nước, do phương Tây coi đây là biện pháp cần thiết nhằm giảm thiểu nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân.
Iran ngay lập tức bác bỏ lập trường này. Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc, ông Amir Saeid Iravani, cho rằng yêu cầu không làm giàu uranium đi ngược lại quyền lợi hợp pháp của Tehran theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân. Ông nói Iran sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán công bằng và có ư nghĩa, nhưng không chấp nhận những điều kiện mà Tehran cho là mang tính áp đặt và đă được định sẵn từ trước.
Theo ông Iravani, việc Washington kiên quyết theo đuổi chính sách không làm giàu urianium triệt để cho thấy Mỹ không thực sự t́m kiếm một tiến tŕnh đàm phán công bằng. Đại diện Iran nhấn mạnh Tehran sẽ không khuất phục trước sức ép hay đe dọa, đồng thời tái khẳng định lập trường rằng chương tŕnh hạt nhân của nước này mang mục đích ḥa b́nh.
Căng thẳng ngoại giao lần này diễn ra trong bối cảnh các nỗ lực ngoại giao trước đó đă bị gián đoạn bởi xung đột quân sự kéo dài 12 ngày giữa Iran và Israel hồi tháng 6, trong đó Mỹ đă tham gia bằng các cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Trước khi xung đột nổ ra, Mỹ và Iran đă tiến hành năm ṿng đàm phán liên quan đến chương tŕnh hạt nhân, song không đạt được đột phá do bất đồng về vấn đề làm giàu uranium.
Trong diễn biến liên quan, Liên hợp quốc hồi cuối tháng 9 đă tái áp đặt lệnh cấm vận vũ khí và một loạt biện pháp trừng phạt khác đối với Iran, sau khi Anh, Pháp và Đức kích hoạt cơ chế trừng phạt trở lại tại Hội đồng Bảo an với cáo buộc Tehran vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Cơ chế này cho phép khôi phục toàn bộ các biện pháp trừng phạt của Liên hợp quốc nếu Iran bị cho là không tuân thủ cam kết.
Nga và Trung Quốc phản đối động thái này, cho rằng các điều khoản trong nghị quyết năm 2015 đă hết hiệu lực vào ngày 18/10 và việc tái áp đặt trừng phạt là không có cơ sở pháp lư. Dù vậy, cuộc họp Hội đồng Bảo an vẫn được tiến hành theo yêu cầu của Anh, Pháp, Mỹ cùng một số nước thành viên khác, bất chấp sự phản đối từ Moskva và Bắc Kinh.
Thỏa thuận hạt nhân năm 2015, vốn được thông qua dưới dạng một nghị quyết của Hội đồng Bảo an, nhằm hạn chế chương tŕnh hạt nhân của Iran để đổi lấy việc dỡ bỏ trừng phạt. Hội đồng Bảo an đă duy tŕ các cuộc họp định kỳ hai lần mỗi năm để rà soát việc thực thi nghị quyết này, song những tranh căi gần đây cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa các cường quốc về cách tiếp cận đối với Iran.
Iran tiếp tục phủ nhận theo đuổi vũ khí hạt nhân và khẳng định chương tŕnh của nước này phục vụ các mục đích dân sự. Tuy nhiên, lập trường cứng rắn của cả Washington lẫn Tehran tại Liên hợp quốc cho thấy triển vọng nối lại đàm phán trong ngắn hạn vẫn c̣n nhiều bất định, đặc biệt khi các điều kiện nền tảng của hai phía vẫn c̣n nhiều khác biệt.
VietBF@sưu tập