Chỉ với một vết cắn tưởng chừng vô hại, bọ "ngôi sao cô đơn" có thể khiến cơ thể con người “quay lưng” hoàn toàn với thịt đỏ, thậm chí đối mặt nguy cơ sốc phản vệ và tử vong nếu ăn phải. Vậy bọ "ngôi sao cô đơn" ǵ, v́ sao loài côn trùng nhỏ bé này lại có thể gây ra hội chứng dị ứng nguy hiểm?
Bọ"ngôi sao cô đơn" là ǵ và nguy hiểm như thế nào?
Bọ "ngôi sao cô đơn" (tên khoa học Amblyomma americanum), c̣n được gọi là bọ “ngôi sao cô đơn”, là loài bọ ve phổ biến tại miền Đông nước Mỹ và Mexico. Loài này đặc biệt nguy hiểm bởi vết cắn có thể gây ra Hội chứng Alpha-gal (Alpha-gal Syndrome – AGS), khiến người mắc dị ứng nghiêm trọng với thịt đỏ và các sản phẩm từ sữa. Nguyên nhân xuất phát từ việc cơ thể phản ứng với phân tử đường Alpha-gal do bọ truyền vào máu.
Bọ "ngôi sao cô đơn". Ảnh: Minh hoạ
Về đặc điểm nhận dạng, bọ "ngôi sao cô đơn" có thân màu nâu đỏ, h́nh bầu dục. Con cái dễ nhận biết nhờ một đốm trắng h́nh ngôi sao nổi bật trên lưng, trong khi con đực có các vệt trắng rải rác. Bọ trưởng thành có kích thước nhỏ, dài khoảng 4–16 mm. Hiện loài bọ này phân bố chủ yếu tại miền Đông và Đông Nam Hoa Kỳ cùng Mexico, song phạm vi sinh sống đang có xu hướng mở rộng.
Trên thực tế, loài bọ này đă tồn tại từ lâu trong tự nhiên. Tuy nhiên, chỉ vài năm trở lại đây, sự nguy hiểm của nó mới được dư luận và giới khoa học đặc biệt chú ư, khi hàng trăm trường hợp bị bọ cắn được ghi nhận với những hậu quả nghiêm trọng. Nhiều nạn nhân rơi vào t́nh trạng không thể sử dụng bất kỳ loại thịt nào do phản ứng dị ứng kéo dài.
Không chỉ gây dị ứng thực phẩm, loài bọ ve này c̣n được xác định là trung gian lây truyền nhiều bệnh nguy hiểm cho người như bệnh Lyme, sốt phát ban Rocky Mountain, tularemia – một dạng nhiễm khuẩn cấp tính. Với kích thước nhỏ, khả năng ngụy trang và ẩn nấp tốt, bọ ve thường khó bị phát hiện. Phần lớn người bệnh chỉ nhận ra sự hiện diện của chúng khi đă xuất hiện vết cắn và các triệu chứng bất thường.
V́ sao chỉ một vết cắn có thể khiến bạn vĩnh viễn không thể ăn thịt?
Theo các nghiên cứu y khoa, nước bọt của bọ ve Lone Star chứa phân tử đường Alpha-gal. Khi loài bọ này cắn người, Alpha-gal được truyền vào cơ thể, từ đó kích hoạt phản ứng miễn dịch bất thường. Hệ quả là người bị cắn có thể xuất hiện hàng loạt triệu chứng dị ứng như phát ban, ngứa, sưng phù, khó thở, buồn nôn, nôn mửa, thậm chí rơi vào t́nh trạng sốc phản vệ nguy hiểm đến tính mạng.
Đáng lo ngại hơn, phản ứng này có thể dẫn tới t́nh trạng dị ứng kéo dài, thậm chí vĩnh viễn, với thịt của các loài động vật có vú như ḅ, lợn, cừu. Điều này buộc người mắc hội chứng Alpha-gal phải loại bỏ thịt đỏ khỏi khẩu phần ăn để tránh nguy cơ tái phát các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Do triệu chứng không xuất hiện ngay sau bữa ăn, hội chứng Alpha-gal thường khó được nhận biết sớm, khiến người mắc dễ chủ quan và đối mặt với nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
VietBF@ sưu tập