Ở một làng nọ có anh Bá hộ nọ, tuy giàu có nhưng lại nổi tiếng keo kiệt và thích khoe mẽ học thức. Một hôm, có một thầy đồ từ xa đến làng mở lớp dạy học. Anh Bá hộ thấy vậy bèn sai người mời thầy về nhà, cốt là để khoe khoang và làm khó thầy một phen.
Anh ta bày tiệc thịnh soạn, rồi cao giọng hỏi thầy đồ: – Thưa thầy, tôi nghe danh thầy là người tài giỏi, học rộng hiểu sâu. Nay tôi có một câu đố, nếu thầy giải được, tôi xin hậu tạ.
Thầy đồ tươi cười đáp: – Bá hộ cứ ra đề, tại hạ xin được lắng nghe.
Anh Bá hộ nhếch mép, đưa ra ba tờ giấy trắng, rồi nói: – Đố thầy, trong ba tờ giấy này, tờ nào là "Tờ giấy biết nói", tờ nào là "Tờ giấy biết hát", và tờ nào là "Tờ giấy biết nhảy"?
Cả nhà Bá hộ xúm lại, cười khúc khích chờ xem thầy đồ lúng túng. Ai cũng nghĩ câu đố này thật hóc búa, làm sao mà giấy lại biết nói, biết hát, biết nhảy được chứ?
Thầy đồ trầm ngâm nhìn ba tờ giấy một lúc, rồi nở nụ cười đầy ẩn ý. Thầy cầm tờ giấy thứ nhất lên, gấp thành một cái phễu nhỏ, rồi ghé vào tai anh Bá hộ mà nói thì thầm: – Bá hộ ơi, nếu ông trả công tôi hậu hĩnh, tôi sẽ giải thích rõ ràng cho ông nghe!
Anh Bá hộ nghe vậy, trong lòng hơi khó chịu nhưng cũng đành tặc lưỡi: – Được thôi, nếu thầy giải đúng, tôi sẽ có quà hậu hĩnh.
Thầy đồ mỉm cười, tiếp tục cầm tờ giấy thứ hai, thổi nhẹ vào nó, tạo thành âm thanh như tiếng sáo, rồi hát khe khẽ một câu ca dao.
Cuối cùng, thầy đồ cầm tờ giấy thứ ba, gấp thành một con hạc giấy, rồi thả nhẹ ra. Con hạc giấy bay lượn một vòng trên không trung rồi đáp xuống bàn.
Anh Bá hộ cùng mọi người tròn mắt kinh ngạc. Thầy đồ ung dung giải thích: – Kính thưa Bá hộ, tờ giấy thứ nhất tôi gấp thành phễu, khi tôi nói vào đó, ông có thể nghe rõ hơn lời tôi. Đó chính là "Tờ giấy biết nói". – Tờ giấy thứ hai tôi thổi và hát, nó phát ra âm thanh như tiếng sáo, vậy đó là "Tờ giấy biết hát". – Còn tờ giấy thứ ba, tôi gấp thành con hạc, nó đã bay lượn trên không trung. Đó chính là "Tờ giấy biết nhảy".
Thầy đồ nói thêm: – Chỉ cần có tấm lòng rộng mở và chút sáng tạo, mọi thứ xung quanh ta đều có thể "biết nói", "biết hát" và "biết nhảy" cả thôi, Bá hộ ạ.
Anh Bá hộ nghe xong, vừa thẹn vừa phục, đành phải móc hầu bao hậu tạ thầy đồ một số tiền lớn gấp mấy lần số tiền định cho ban đầu. Từ đó về sau, anh ta không còn dám khoe khoang hay làm khó người khác nữa.
VietBF@sưu tập