Bondi Beach sau đêm lễ Hanukkah: bờ biển hóa hiện trường kinh hoàng
Tối Chủ nhật 14/12/2025, Bondi Beach – biểu tượng bình yên của Sydney – bị xé toạc bởi tiếng súng. Nhà chức trách nói mục tiêu là cộng đồng Do Thái Úc đang tụ họp mừng đêm đầu tiên của lễ Hanukkah. Vụ tấn công khiến 15 người thiệt mạng, nhiều người khác bị thương, được xem là vụ xả súng tồi tệ nhất tại Úc trong gần 30 năm. Nơi đáng lẽ rực ánh nến lễ hội bỗng thành chiến trường, và nỗi sợ lan như khói mặn trên mặt biển đêm.
Naveed Akram
Hai cha con bị tình nghi: Sajid Akram và Naveed Akram
Cảnh sát xác định hai nghi phạm là cha con sống ở vùng tây Sydney (khu Bonnyrigg): Sajid Akram, 50 tuổi, đã bị bắn chết khi đấu súng với cảnh sát; Naveed Akram, 24 tuổi, bị bắt giữ tại bệnh viện và dự kiến đối diện các cáo buộc nghiêm trọng. Cảnh sát nói hiện chưa có bằng chứng cho thấy còn người thứ ba tham gia. Một ngôi nhà liên quan đến họ bị khám xét, và một nơi thuê ngắn hạn ở Campsie – nơi hai cha con được cho là ở trong những ngày trước vụ tấn công – cũng bị đột kích.
Động cơ bị nghi: cực đoan hóa theo “ý thức hệ ISIS”
Nhà chức trách nhận định vụ nổ súng có dấu vết bị thúc đẩy bởi ý thức hệ Nhà nước Hồi giáo (ISIS). Trong chiếc xe đăng ký tên người con, cảnh sát nói họ tìm thấy thiết bị nổ tự chế và hai lá cờ ISIS tự làm. Thủ tướng Anthony Albanese nhấn mạnh đây là biểu hiện của sự “bóp méo cực đoan của Hồi giáo”, và nhắc rằng chủ nghĩa bài Do Thái tồn tại lâu đời, nhưng trong thập niên qua – nhất là từ khoảng 2015 – những hệ tư tưởng kiểu ISIS đã đẩy một số cá nhân đến cực điểm thù hận. Giới chức cũng cho rằng hai nghi phạm né được sự phát hiện một phần vì họ không thuộc một “tế bào” rộng hơn: tấn công như những kẻ đi đơn lẻ, và chính sự “đơn lẻ” ấy lại làm mọi cảnh báo đến muộn.
“Từng bị ASIO xem xét năm 2019” và khoảng trống giám sát
Albanese cho biết Naveed từng bị ASIO điều tra 6 tháng vào năm 2019 vì liên hệ với hai người sau đó bị bỏ tù, nhưng kết luận khi ấy là không có bằng chứng bị cực đoan hóa. Sau đó anh ta không bị giám sát tiếp tục, và nay nhà chức trách đang xem xét liệu nghi phạm có bị cực đoan hóa thêm sau 2019 hay không. Một imam từng dạy Quran cho Naveed trong giai đoạn đó cũng lên tiếng lên án bạo lực, nói không phải ai đọc kinh cũng hiểu hay sống theo tinh thần của nó – và dường như đây là một trường hợp lạc xa mọi giá trị tôn giáo. Chính phủ Úc tuyên bố cần rà soát lại hệ thống: điều gì đã xảy ra năm 2019, vì sao đánh giá “không nguy cơ”, và cơ chế theo dõi sau đó đã bỏ lọt những tín hiệu nào.
Chuyến đi Philippines: Mindanao – điểm nóng cực đoan khu vực
Một mảnh ghép đang được điều tra là chuyến đi Philippines trong tháng 11/2025. Giới chức Philippines xác nhận hai cha con đến ngày 01/11/2025, khai điểm đến là Davao (đảo Mindanao), và rời đi ngày 28/11/2025 từ Manila. Mindanao lâu nay gắn với bạo loạn và khủng bố, là nơi nhiều nhóm nổi dậy Hồi giáo vũ trang hoạt động, trong đó có Abu Sayyaf; năm 2017, Abu Sayyaf cùng nhóm Maute từng chiếm Marawi, dẫn đến cuộc vây hãm đẫm máu và làn sóng di tản khổng lồ. ASIO cũng mô tả Philippines là điểm nóng của Islamic State East Asia (ISEA), một nhánh khu vực của ISIS, và cảnh báo nơi này có thể là điểm đến của các phần tử cực đoan nước ngoài. Truyền thông Úc cho biết giới chức chống khủng bố tin hai cha con có thể đã tham gia huấn luyện kiểu quân sự trong chuyến đi, dù mục đích, lộ trình và những người tiếp xúc cụ thể vẫn đang là trọng tâm điều tra.
Người cha có giấy phép súng: 6 khẩu súng bị thu giữ
Dư luận đặc biệt rúng động vì Sajid là chủ sở hữu súng hợp pháp. Cảnh sát nói họ đã thu giữ 6 khẩu súng của Sajid; ông này có giấy phép dạng “săn bắn giải trí”. Hồ sơ cho thấy Sajid từng nộp đơn xin giấy phép năm 2015 nhưng bị hủy do thiếu thủ tục, nộp lại năm 2020 và giấy phép được cấp năm 2023; các khẩu súng bị thu giữ được cho là “phù hợp” với giấy phép đó. Video hiện trường được xác minh cho thấy Naveed sử dụng súng trường bolt-action khá thuần thục, bắn liên tiếp nhiều phát trong vài giây – chi tiết càng khiến nghi vấn về mức độ tập luyện trước đó trở nên nặng nề.
Khoảnh khắc ánh sáng: Ahmed al Ahmed lao vào họng súng
Giữa đêm đen vẫn bật lên một điều khiến nước Úc nghẹn lại: Ahmed al Ahmed, 43 tuổi, con của gia đình tị nạn Syria, đã lao vào khống chế một kẻ tấn công và giật được súng, buộc nghi phạm phải lùi lại. Ahmed sau đó bị bắn trọng thương; gia đình nói nhiều viên đạn còn mắc trong vai. Thủ tướng Albanese gọi anh là “người hùng nước Úc”, và làn sóng quyên góp từ công chúng đã dâng mạnh, với số tiền được nói là vượt 1,4 triệu AUD nhằm hỗ trợ anh hồi phục và chăm lo gia đình. Cha của Ahmed kể con mình không nghĩ đến lai lịch người được cứu – chỉ biết trước mặt là mạng người; trong khoảnh khắc tăm tối nhất, lòng can đảm ấy như một ngọn đèn: không xóa được nỗi đau, nhưng nhắc xã hội rằng vẫn còn điều đáng tin.
Sau tiếng súng: bài toán an ninh và hàn gắn
Bondi Beach giờ không chỉ là một địa danh du lịch mà là vết hỏi lớn về cực đoan hóa, về khoảng trống theo dõi, về cách vũ khí hợp pháp có thể biến thành công cụ sát hại, và về việc những kẻ “không thuộc mạng lưới” vẫn có thể gây thảm họa quốc gia. Nhưng song song, đây cũng là câu hỏi về hàn gắn: làm sao để cộng đồng Do Thái và mọi cộng đồng thiểu số ở Úc có thể trở lại lễ hội mà không phải sống trong cảnh giác. Sóng rồi sẽ lại vỗ, gió rồi sẽ lại mặn, người ta sẽ lại đến Bondi để tắm biển; nhưng để bình yên quay về đúng nghĩa, nước Úc sẽ phải đi qua một mùa dài rà soát, thức tỉnh, và chữa lành.