Quyết định “nửa suất” từ quỹ dự pḥng
Chính quyền Trump thông báo sẽ chỉ chi 50% mức phúc lợi SNAP tháng 11 bằng cách rút 4,65 tỷ USD từ quỹ dự pḥng của chương tŕnh. 600 triệu USD c̣n lại được dành cho chi phí hành chính của các bang và hỗ trợ dinh dưỡng cho Puerto Rico, American Samoa. Quyết định này đến sau khi ṭa liên bang yêu cầu Bộ Nông nghiệp (USDA) hoặc phải cấp đủ, hoặc ít nhất cũng phải cấp một phần phúc lợi tháng 11.
V́ sao không chi đủ 100%?
USDA cho biết đă không rút thêm 4 tỷ USD từ các nguồn khác để “bù” phần c̣n thiếu. Lư do: dùng tiền của Chương tŕnh Dinh dưỡng Trẻ em (quỹ thường cung cấp bữa ăn miễn phí/giảm giá cho học sinh) sẽ tạo ra “khoảng trống chưa từng có” cho bữa ăn ở trường. Dù “quỹ thuế quan c̣n dư” hiện khoảng 17 tỷ USD, USDA đánh giá việc rút 4 tỷ chỉ để vá một tháng SNAP là rủi ro không chấp nhận được.
42 triệu người bị ảnh hưởng, mức trung b́nh 350 USD/hộ/tháng
Tính đến tháng 5, gần 42 triệu người Mỹ nhận SNAP, với b́nh quân hơn 350 USD/hộ/tháng. Việc cắt nửa suất ngay trong giai đoạn chính phủ đóng cửa đang khiến nhiều gia đ́nh hoang mang, đổ dồn đến các nhà bếp cộng đồng và ngân hàng thực phẩm vốn đă quá tải.
Chậm chi có thể kéo dài nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng
USDA sẽ hướng dẫn các bang cách chi trả một phần trong hôm nay, nhưng do phải lập tŕnh lại hệ thống để điều chỉnh mức cấp phát, một số bang sẽ giải ngân chậm—có nơi vài tuần đến vài tháng. Hệ thống của các bang “khác nhau và có nơi đă hàng thập kỷ”, nên nhiều nơi phải can thiệp thủ công, dễ phát sinh lỗi chi trả và độ trễ lớn.
Ḍng thời gian: lệnh dừng chi, rồi ṭa can thiệp
Ngày 10/10, USDA gửi thư yêu cầu các bang ngừng quy tŕnh chi tháng 11 v́ không c̣n tiền trong bối cảnh shutdown từ 01/10. Tuần trước, thẩm phán liên bang ở Rhode Island và Boston ra lệnh USDA phải dùng quỹ dự pḥng để chi ít nhất một phần phúc lợi, đồng thời để USDA tự cân nhắc việc huy động nguồn khác nếu muốn chi đủ 100%.
Nhà Trắng nói ǵ?
Tối thứ Sáu, Tổng thống Donald Trump cho biết muốn khôi phục chi trả và đă yêu cầu nhóm pháp lư xin ṭa hướng dẫn v́ “không chắc có thẩm quyền” dùng một số nguồn tiền sẵn có cho SNAP. Ông thừa nhận, ngay cả khi có hướng dẫn ngay lập tức, các bang vẫn cần thời gian để đưa tiền đến người nhận. Trước đó, chính quyền đă dùng 300 triệu USD từ quỹ thuế quan để duy tŕ tạm thời WIC (hỗ trợ phụ nữ mang thai, sản phụ và trẻ nhỏ).
Mặt trận pháp lư: đ̣i chi đủ, không phải chi nửa
Quyết định chi nửa khiến liên minh tổng chưởng lư và thống đốc Dân chủ của 25 bang + DC khởi kiện ở Boston, và một liên minh thành phố, tổ chức phi lợi nhuận, công đoàn, doanh nghiệp nhỏ kiện ở Rhode Island. Đại diện nguyên đơn tại Rhode Island tuyên bố không hài ḷng với phương án chi một phần và đang cân nhắc mọi lựa chọn pháp lư để buộc chi đủ 100%. Thông điệp chung: “Không nên cần đến lệnh ṭa mới có dinh dưỡng thiết yếu mà Quốc hội đă quy định.”
Tác động thực tế: người nhận SNAP cần chuẩn bị ǵ?
Kiểm tra lịch chi của bang: khoản 50% có thể chưa xuất hiện ngay trong thẻ EBT.
Lập ngân sách lương thực theo kịch bản nhận chậm/thiếu, t́m đến ngân hàng thực phẩm địa phương nếu cần.
Theo dơi thông báo từ cơ quan dịch vụ xă hội của bang về ngày nạp tiền mới, mức nạp và cách khiếu nại nếu có sai sót.
Bức tranh lớn: ngân sách, ưu tiên và “đ̣n gió” chính trị
USDA khẳng định chi đủ 100% sẽ nhanh hơn và dễ hơn về kỹ thuật, nhưng lựa chọn chính sách hiện tại phản ánh sự đấu giá ưu tiên ngân sách giữa SNAP và bữa ăn học đường. Trong khi đó, shutdown kéo dài đang biến các chương tŕnh an sinh thành con tin, và người chịu thiệt trực tiếp là hộ gia đ́nh thu nhập thấp—những người cần tiền ăn ngay, chứ không phải tranh luận pháp lư kéo dài.