👻 Marx và Engels cho rằng tư hữu là gốc của bất công, vì người giàu chiếm tư liệu sản xuất và bóc lột người nghèo.
👻 Giải pháp của họ: Xóa bỏ tư hữu, mọi thứ (đất đai, nhà máy, ngân hàng…) thuộc sở hữu chung, do nhà nước là đại diện quản lý cho nhân dân.
🤡🤡 Trên lý thuyết, không ai được phép giàu hơn người khác (ko ai được phép giàu hơn đảng), vì tất cả “đều là của nhân dân”.
⚙️ Nhưng khi áp dụng vào thực tế thì sao?
👻 Khi nhà nước kiểm soát toàn bộ tài sản, kinh tế, quyền lực, thì xuất hiện một vấn đề mới:
👉 Quyền lực tập trung quá mức
• Trong xã hội cộng sản độc tài, nhà nước (hay Đảng cầm quyền) nắm toàn bộ:
• đất đai, doanh nghiệp, công an, quân đội, báo chí, pháp luật…
• Dần dần, một tầng lớp nhỏ trong bộ máy cầm quyền sẽ nắm quyền phân phối tài sản, cơ hội và quyền lực.
• Họ tự cho mình quyền hưởng đặc lợi: nhà to, xe sang, lương cao, con cái đi du học…
→ Trong khi người dân thường không có quyền sở hữu thật, chỉ làm thuê cho “nhà nước”.
➡️ Kết quả: xuất hiện một giai cấp đặc quyền mới, giàu hơn hẳn phần còn lại.
👻 Kinh tế bị méo mó, tạo điều kiện cho tham nhũng
• Khi mọi tài sản thuộc nhà nước, người dân không được quyền tự kinh doanh, cạnh tranh minh bạch.
• Mọi thứ từ việc xin việc, mở công ty, mua nhà, đến thăng chức đều phải qua “xin cho”.
• Những ai có quan hệ, quyền lực, chức vụ dễ dàng vơ vét tài sản chung cho bản thân.
🤡🤡 Tham nhũng trở thành “hệ thống”, chứ không chỉ là hành vi cá nhân.
💬 Nói ngắn gọn:
Khi tài sản là “của chung”, người có quyền coi nó như của riêng mình. (Chuyện lạ đời nhưng nó đang xảy ra.)
📉 Người dân thường không có cơ hội vươn lên
• Trong nền kinh tế kế hoạch tập trung, mọi thu nhập bị kiểm soát, không có cơ chế thưởng cho năng lực thật.
• Người giỏi, người chăm chỉ, sáng tạo… không được trả công xứng đáng.
• Trong khi đó, người có “quan hệ” hay “địa vị chính trị” lại được đặc quyền, đặc lợi.
→ Xã hội mất công bằng thực tế, dù trên giấy tờ thì “ai cũng bình đẳng”.
💰 Hậu quả: Khoảng cách giàu – nghèo ngày càng lớn.
Giới lãnh đạo, quan chức: Có quyền lực, tiếp cận tài nguyên, giàu có, sống xa hoa.
Giới trung lưu: “bạn bè quyền lực”, kinh doanh dựa vào quan hệ, lợi ích nhóm.
Người dân bình thường: Thu nhập thấp, ít cơ hội, phụ thuộc vào chính sách nhà nước
→ Đây chính là “giai cấp mới” mà triết gia Milovan Djilas (Nam Tư) từng nói:
“Chế độ cộng sản không xóa bỏ giai cấp – nó chỉ thay giai cấp tư sản bằng giai cấp quan liêu mới.”
🧭 Tóm tắt dễ hiểu
Chủ nghĩa cộng sản muốn xóa khoảng cách giàu nghèo →
Nhưng vì quyền lực tập trung tuyệt đối, thiếu cạnh tranh, thiếu minh bạch →
Một nhóm người có quyền lực trở thành “siêu giàu”, còn đa số dân thì nghèo đi.
💬 Nói cách khác:
“Không còn tư bản tư nhân bóc lột, nhưng lại có tư bản nhà nước và quan chức đặc quyền.”
Đoàn Thị Thùy Dương