Jack Smith muốn điều trần “mở” v́ bị xuyên tạc
Cựu Công tố viên Đặc biệt Jack Smith vừa gửi thư đến lănh đạo Ủy ban Tư pháp Hạ viện và Thượng viện, đề nghị được điều trần công khai (open hearings) để giải đáp những “sai lệch” quanh các cuộc điều tra dẫn tới cáo buộc h́nh sự đối với Donald Trump năm 2023 (liên quan tài liệu mật và hành vi sau bầu cử 2020).
Điều kiện tiên quyết: bảo đảm pháp lư từ DOJ
Luật sư của Smith cho biết ông cần sự trấn an bằng văn bản từ Bộ Tư pháp (DOJ) rằng sẽ không bị kỷ luật khi điều trần, bởi một số chi tiết vẫn được niêm phong hoặc chịu ràng buộc bí mật đại bồi thẩm (grand jury). Nhóm pháp lư cũng đề nghị quyền truy cập hồ sơ đă tạo trong thời gian ông làm đặc công tố để trả lời đầy đủ và chính xác.
Áp lực từ Quốc hội và phản hồi hai đảng
Phía Cộng ḥa đang mở rộng điều tra và cáo buộc Smith có sai phạm trong quá tŕnh chỉ đạo công tố; Smith khẳng định tuân thủ đầy đủ quy định của ṭa và DOJ.
Thượng nghị sĩ Chuck Grassley nói Quốc hội cần đủ hồ sơ trước rồi mới tổ chức điều trần, và ông đang làm việc với DOJ/FBI để thu thập tài liệu liên quan.
Dân biểu Jamie Raskin (Dân chủ) kêu gọi nhanh chóng chấp nhận đề nghị điều trần công khai, để người Mỹ “tự đánh giá tính liêm chính của cuộc điều tra” qua lời khai tuyên thệ và chất vấn lưỡng đảng.
Bối cảnh: Hai vụ án lịch sử và tranh căi chính trị
Hai vụ án do Smith khởi tố năm 2023 từng được xem là cột mốc pháp lư chưa có tiền lệ. Sau tái đắc cử của ông Trump năm ngoái, tiến tŕnh truy tố chấm dứt nhanh chóng; từ đó Smith hầu như không phát biểu công khai. Gần đây tại London, ông nhấn mạnh các vụ án không bị chính trị chi phối, gọi cáo buộc “động cơ chính trị” là “hoàn toàn phi lư”.
Đơn mời & lịch tŕnh: v́ sao là lúc này?
Thư của Smith được gửi sau yêu cầu điều trần ngày 14/10 từ Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jim Jordan. Việc Smith chủ động xin điều trần công khai vừa là cơ hội tự bảo vệ uy tín nghề nghiệp, vừa là phép thử về tính minh bạch giữa lúc đảng phái tranh căi gay gắt quanh vai tṛ công tố liên bang.
Đường ranh pháp lư khi điều trần công khai
Giới hạn phát ngôn: Nội dung thuộc lệnh niêm phong hoặc bí mật grand jury khó có thể đưa ra công khai.
Rủi ro kỷ luật: Nếu không có bảo đảm từ DOJ, mọi tiết lộ nhạy cảm đều có thể đặt Smith vào thế vi phạm quy tắc.
Yêu cầu hồ sơ: Truy cập tài liệu nghiệp vụ là ch́a khóa để Smith tŕnh bày mạch lạc và tránh sai sót.
Những kịch bản có thể xảy ra
DOJ bật đèn xanh → điều trần công khai với khung giới hạn nội dung; hai đảng chất vấn trực tiếp.
Điều trần bán công khai/riêng → phần nhạy cảm đóng cửa theo quy tắc, công chúng chỉ xem bản tóm tắt.
Bế tắc thủ tục → tŕ hoăn tới khi các hồ sơ niêm phong được ṭa nới lỏng hoặc DOJ ra hướng dẫn chính thức.
Ư nghĩa chính trị – pháp lư
Đây là cửa sổ hiếm hoi để cựu đặc công tố biện hộ trước công chúng về quy tŕnh và động cơ của văn pḥng ông. Với Quốc hội, điều trần (nếu diễn ra) sẽ trở thành sân khấu đối chứng giữa hai cách nh́n: giám sát tư pháp hay gây áp lực chính trị. Với công chúng, nó có thể hạ nhiệt tin đồn, hoặc khơi lại chia rẽ — tùy theo mức độ minh bạch và chất lượng chất vấn.
Jack Smith đă chủ động bước ra ánh sáng, sẵn sàng điều trần công khai để phản bác “xuyên tạc” về các cuộc điều tra lịch sử đối với Donald Trump. Quyết định cuối cùng giờ nằm ở DOJ và lưỡng viện: nếu đồng thuận về khung pháp lư – phạm vi phát ngôn, phiên điều trần có thể trở thành bài kiểm tra lớn cho tính liêm chính của hệ thống — nơi pháp quyền và chính trị buộc phải đi cùng sự thật.