Quyết định gây chú ư ngay trước thềm ĐH14
Ngày 22/10/2025, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang quyết định dừng dự án đầu tư quy mô lớn tại Bến Nhà Rồng để chuyển đổi thành không gian văn hóa Hồ Chí Minh và công viên công cộng. Đây không chỉ là một điều chỉnh quy hoạch, mà c̣n là tuyên ngôn chính trị về ưu tiên giá trị công cộng, văn hóa và kư ức lịch sử thay v́ lợi nhuận kinh tế ngắn hạn — đúng thời điểm Đại hội 14 đang cận kề.
Bến Nhà Rồng: từ đại dự án nhà ở sang không gian công cộng
Khu vực này lâu nay nằm trong tầm ảnh hưởng của Vingroup, với kỳ vọng về một tổ hợp Nhà Rồng – Khánh Hội ~31,5 ha, gồm trung tâm thương mại và hơn 3.000 căn hộ cao cấp. Quyết định “dừng phát triển nhà ở” cho thấy TP.HCM lựa chọn bảo tồn kư ức đô thị và mở rộng không gian xanh ngay tại “cửa ngơ” Sài G̣n – Chợ Lớn – Bến Nghé, thay cho một đại dự án cư trú – thương mại mới.
Thông điệp công vụ: nghịch hướng với quán tính “giao đất – xin dự án”
Trong bối cảnh nhiều dự án đô thị gắn với nhóm lợi ích và tập đoàn thân hữu, việc thành phố ưu tiên đất công cho công viên, không gian văn hóa là bước đi hiếm thấy. Nó đảo chiều logic “giao đất – kiếm chác” từng tạo áp lực lên hạ tầng – môi trường – chất lượng sống.
Tín hiệu quyền lực: thế trận đang đảo chiều?
Theo giới quan sát, việc một dự án “khủng” gắn với Vingroup bị dừng ngay trước ĐH14 là chỉ dấu chính trị:
Các nhóm lợi ích từng được xem là “sân sau” của phe Công an đang giảm ưu tiên.
Phe Quân đội giành thế chủ động hơn trong tái cấu trúc quyền lực nội bộ, đồng thời rà soát mạnh các hồ sơ bất động sản tư nhân.
Quyết định này vừa thuận thế, vừa mang tính nhân văn, là phép thử cho một phong cách điều hành không đặt lợi nhuận lên trên giá trị cộng đồng.
“Hiệu ứng Lư Thái Tổ”: tín hiệu nhất quán về tâm lư xă hội
Trước đó, khu đất số 1 Lư Thái Tổ (quận 10, ~37.000 m²) được chuyển thành công viên tưởng niệm nạn nhân Covid-19. Hai động thái liên tiếp củng cố h́nh ảnh một nhà lănh đạo coi trọng cảm xúc cộng đồng, hướng chính sách về kư ức tập thể và không gian xanh.
Độ cao chính trị: quyết định “hành chính” hay đồng thuận cấp thượng tầng?
Ở góc nh́n quyền lực, dừng một dự án quy mô lớn liên quan Vingroup khó thuần túy là quyết định kỹ thuật. Khả năng cao cần sự đồng thuận chính trị ở cấp tối cao. Điều này có thể hàm ư Tổng Bí thư Tô Lâm chấp nhận “nhún” để giảm căng thẳng nội bộ, tạo thế cân bằng tạm thời giữa các phe đối trọng trước kỳ Đại hội. Nếu vậy, “hy sinh” lợi ích thân hữu là tín hiệu hạ nhiệt và tái hiệu chỉnh trật tự.
Ai được – ai mất?
Cộng đồng đô thị: hưởng lợi từ không gian xanh, tiện ích công cộng, bản sắc lịch sử được tôn vinh.
Chính quyền TP.HCM: ghi điểm quản trị v́ công và truyền thông chính sách.
Doanh nghiệp bất động sản: đối mặt chuẩn mực mới về sử dụng đất công; mô h́nh đại dự án nhà ở ở “điểm nóng” có thể phải tái thiết kế.
Nhóm lợi ích cũ: mất quyền ưu tiên, buộc thích ứng với môi trường kỷ cương hơn.
V́ sao là lúc này? Ba tầng mục tiêu
Quy hoạch – xă hội: cân bằng phát triển – chất lượng sống.
Chính trị – quyền lực: chốt lại thông điệp trước ĐH14, tái sắp xếp ưu tiên phe phái.
Kinh tế – quản trị rủi ro: tránh bong bóng – quá tải hạ tầng, giảm rủi ro pháp lư từ đất công.
Ba kịch bản sau ĐH14
Kịch bản “lành mạnh hóa”: siết chuẩn đất công – đại dự án; không gian công trở thành trụ cột trong chỉnh trang trung tâm.
Kịch bản “biểu tượng”: vài ca điển h́nh (như Bến Nhà Rồng) được “trưng bày” để xoa dịu dư luận, sau đó quán tính cũ quay lại.
Kịch bản “tái cân bằng quyền lực”: các tập đoàn thân hữu bị thu hẹp ảnh hưởng, nhường chỗ cho luật chơi minh bạch hơn giữa các khối quyền lực.
Phép thử cho trật tự mới
Quyết định của Trần Lưu Quang là động tác kép: vừa định h́nh không gian công ở một địa chỉ biểu tượng, vừa phát tín hiệu quyền lực về ưu tiên mới trong giai đoạn tiền ĐH14. Câu hỏi c̣n lại: đây là khởi đầu cho một trật tự quyền lực và quy hoạch “lành mạnh hóa”, hay chỉ là động tác rút củi đáy nồi mang tính biểu tượng? Hồi sau mới rơ — nhưng ít nhất, chuẩn mực đă được đặt ra: đất công – lợi ích công phải đi trước lợi nhuận ngắn hạn.