Bối cảnh đề xuất của Mỹ
Bộ Giao thông Vận tải Mỹ (USDOT) vừa đề xuất cấm các hãng hàng không Trung Quốc bay qua không phận Nga trên các tuyến đến/đi từ Mỹ. Lý do: lợi thế thời gian bay nhờ đi qua Nga khiến hãng Mỹ bất lợi cạnh tranh so với hãng Trung Quốc.
Phản ứng của các hãng Trung Quốc
Sáu hãng Trung Quốc đã gửi thư thúc giục chính quyền Trump từ bỏ kế hoạch này. China Eastern cảnh báo thời gian bay trên nhiều đường trục có thể dài thêm 2–3 giờ, tăng nguy cơ trễ nối chuyến và làm tiêu thụ nhiên liệu nhiều hơn. Air China và China Southern cho rằng quyết định sẽ ảnh hưởng bất lợi tới số lượng lớn hành khách hai nước.
Tác động dự kiến lên hành khách
China Southern ước tính ít nhất 2.800 hành khách trong mùa cao điểm 1/11–31/12 sẽ phải đổi vé, “đe doạ” kế hoạch di chuyển của họ. Việc kéo dài hành trình đồng nghĩa chi phí khai thác tăng, từ đó giá vé có thể đội lên và một số đường bay có nguy cơ bị gián đoạn.
United muốn mở rộng lệnh cấm
United Airlines đề nghị chính quyền áp dụng hạn chế tương tự với Cathay Pacific và các hãng có trụ sở tại Hong Kong nếu họ vẫn bay qua Nga vào Mỹ. United nói các hạn chế qua Nga khiến hãng không thể khôi phục bay thẳng tới Trung Quốc trên những chặng từng khai thác như Newark/New York, Washington, D.C. và Chicago.
Bức tranh đường bay hậu xung đột Ukraine
Sau khi Mỹ cấm máy bay Nga bay vào không phận Mỹ (3/2022), Nga trả đũa bằng cách cấm hãng Mỹ và nhiều hãng ngoại bay qua không phận Nga. Hãng Trung Quốc không bị cấm, nhờ đó giữ được lợi thế thời gian và thị phần trên nhiều tuyến quốc tế so với các hãng không bay qua Nga.
Lập trường Bắc Kinh
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhận định các hạn chế kiểu này không có lợi cho trao đổi nhân dân–nhân dân giữa hai nước.
Quan điểm của ngành hàng không Mỹ
Hiệp hội Airlines for America (đại diện American, Delta, United) ủng hộ nỗ lực của USDOT, đồng thời kêu gọi duy trì cân bằng số chuyến giữa hãng Mỹ và Trung Quốc, bảo đảm năng lực chở khách phù hợp nhu cầu thị trường.
Những kịch bản sắp tới
Nếu đề xuất được thông qua, các hãng Trung Quốc sẽ buộc đổi đường bay vòng, kéo theo giờ bay dài hơn và chi phí cao hơn; trong khi hãng Mỹ có thể lấy lại thế cân bằng về thời gian trên các chặng xuyên Thái Bình Dương. Ngược lại, nếu đề xuất bị bác bỏ, chênh lệch cạnh tranh do đường bay qua Nga vẫn tồn tại, và áp lực “bình đẳng tiếp cận” bầu trời Nga sẽ tiếp tục là điểm nóng trong đàm phán hàng không Mỹ–Trung.