Tổng thống Mỹ Donald Trump đang theo đuổi một chiến dịch mang tầm quốc gia nhằm khôi phục trật tự và quyền kiểm soát trong nước.
Từ việc triển khai Vệ binh Quốc gia đến siết chặt chính sách nhập cư, ông Trump muốn định h́nh lại nước Mỹ theo hướng kỷ cương, an ninh và sức mạnh - một bước đi được xem là phép thử lớn cho tầm ảnh hưởng của ông trong nhiệm kỳ này.
Hôm 8/10, lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ cho biết khoảng 200 binh sĩ từ Texas và 300 binh sĩ từ Illinois đă tập trung tại khu vực Chicago, sẵn sàng bảo vệ nhân viên liên bang, bao gồm nhân viên Thực thi Di trú và Hải quan, cùng tài sản liên bang trong thành phố.
Trước đó, chính quyền bang và thành phố đă khởi kiện Nhà Trắng nhằm ngăn chặn kế hoạch này.
Trong khi đó, một thẩm phán do chính ông Trump bổ nhiệm đă tạm thời ra lệnh chặn nỗ lực của tổng thống Mỹ trong việc giành quyền kiểm soát lực lượng dự bị tại bang Oregon và điều họ từ California đến Portland.
Tuy nhiên, ngày 6/10, ông Trump cảnh báo có thể viện dẫn Đạo luật Chống bạo loạn - vốn hiếm khi được sử dụng - để triển khai quân đội như kế hoạch.
“Nếu cần, tôi sẽ làm vậy”, tổng thống Mỹ tuyên bố từ Pḥng Bầu dục.
Theo CNN, việc điều binh của ông Trump khiến nhiều người Mỹ bất an.
Người biểu t́nh phản ứng với lựu đạn khói do cảnh sát thả trước trụ sở ICE ở Portland hôm 4/10. Ảnh: Reuters.
Lập luận của ông Trump
Trong nhiều tháng qua, ông Trump liên tục tuyên bố rằng Portland đang “bốc cháy”. Theo tổng thống Mỹ, thành phố này, cùng Chicago và nhiều đô thị khác của Mỹ, là những khu vực nguy hiểm, vô luật pháp.
Thành tích điều hành của các thị trưởng và thống đốc đảng Dân chủ cũng bị đặt dấu hỏi tại một số thành phố vốn đă phải vật lộn với tội phạm và t́nh trạng vô gia cư từ trước.
Dù số liệu tội phạm có xu hướng giảm, không phải ai cũng cảm thấy an toàn. Một số người dân mong muốn có thêm lực lượng thực thi pháp luật.
Thêm vào đó, việc chính quyền của ông Biden không thể đảm bảo an ninh biên giới phía nam khiến trong năm 2024, nhiều cử tri cảm thấy t́nh h́nh vượt ngoài tầm kiểm soát.
Các quan chức cấp cao trong chính quyền Trump tin rằng tổng thống được bầu lên nhờ cam kết tiến hành chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Họ cho rằng mọi nỗ lực cản trở mục tiêu này, dù đến từ người biểu t́nh hay chính quyền bang và địa phương, đều là hành động phủ nhận ư chí của cử tri.
Hạ nghị sĩ Pat Harrigan, đảng viên Cộng ḥa đến từ Bắc Carolina, chia sẻ cáo buộc cho rằng ông Trump lạm quyền là “phóng đại”.
“Thẩm quyền triển khai lực lượng này chỉ giới hạn trong việc bảo vệ các cơ sở của ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan) và những công tŕnh liên bang khác trong thành phố đó”, ông giải thích.
Trong khi đó, hôm 6/10, cố vấn cấp cao Nhà Trắng Stephen Miller cáo buộc lực lượng cảnh sát địa phương thất bại trong việc bảo vệ nhân viên di trú liên bang, và do đó cần quân đội hỗ trợ.
“Tại Portland, các nhân viên ICE đă phải chịu hơn 100 đêm bị tấn công khủng bố, bị doxxing (tiết lộ thông tin cá nhân), bị đe dọa giết, tấn công bạo lực và mọi h́nh thức khác nhằm lật đổ kết quả cuộc bầu cử thông qua bạo lực”, ông nói.
Bức tranh khác?
Tuy nhiên, miêu tả của ông Miller hoàn toàn khác với thực tế mà chính quyền địa phương đưa ra. Giới chức địa phương cho biết các cuộc biểu t́nh chỉ lẻ tẻ quanh cơ sở của ICE và giới hạn trong phạm vi một khu phố.
Thượng nghị sĩ Jeff Merkley, thuộc đảng Dân chủ từ Oregon, nói rằng bất ổn thường chỉ xảy ra khi lực lượng liên bang đối đầu với người biểu t́nh.
Tại Broadview, vùng ngoại ô của Chicago, nơi diễn ra các cuộc biểu t́nh phản đối hoạt động của ICE, thị trưởng Katrina Thompson đă giới hạn biểu t́nh chỉ được diễn ra vào ban ngày.
Phía liên bang báo cáo một số vụ va chạm, trong đó xe của nhân viên liên bang bị tông ở Chicago. Tuy nhiên, Thompson phản bác, cáo buộc lực lượng liên bang “gây ra hỗn loạn” bằng cách "triển khai hơi cay, b́nh xịt và đạn cao su một cách không cần thiết vào các cá nhân và phóng viên".
Các nhà lănh đạo chính trị không phải là những người duy nhất bác bỏ tuyên bố của ông Trump về “thành phố đang bốc cháy”.
Một thẩm phán liên bang tại Oregon, do chính tổng thống Mỹ bổ nhiệm, cho rằng các tuyên bố khẩn cấp của ông về Portland là “không dựa trên thực tế”.
Theo CNN, việc triển khai quân đội cùng các sĩ quan nhập cư có thể đẩy nhanh chiến dịch trục xuất hàng loạt, vốn bị chỉ trích không đáp ứng được kỳ vọng của một số cử tri Cộng ḥa.
Trong cuộc thăm ḍ của CBS News, thái độ ủng hộ việc triển khai quân đến nhiều thành phố hơn cũng chủ yếu tập trung ở cử tri Cộng ḥa. Một số người tin rằng chính sách này giúp giảm tội phạm và khiến họ cảm thấy an toàn hơn, ngay cả khi họ không sống ở những thành phố đó.
Tuy nhiên, chiến thuật này có thể phản tác dụng, v́ 58% người Mỹ phản đối kế hoạch của ông Trump về việc đưa quân đội vào thực thi pháp luật.
Các thống đốc như JB Pritzker của Illinois - người được xem là ứng viên tiềm năng cho ghế tổng thống năm 2028 của đảng Dân chủ - đang củng cố h́nh ảnh “người kháng cự Trump” trong mắt các cử tri nước này.
Thành phố Chicago cùng bang Illinois đă nộp đơn kiện lên ṭa liên bang nhằm ngăn lệnh liên bang hóa và triển khai Vệ binh, lập luận rằng hành động này xâm phạm quyền tự trị của bang và thiếu cơ sở pháp lư.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump cũng đe dọa sẽ viện dẫn luật Chống bạo loạn để lách bất cứ phán quyết nào ngăn cản ông.
Đạo luật Chống bạo loạn - vốn rất hiếm khi được viện dẫn - cho phép tổng thống Mỹ tạm gác các giới hạn đó, nếu cần dập tắt một cuộc nổi loạn chống lại chính phủ liên bang.
Trong lịch sử, cựu Tổng thống Mỹ George H.W. Bush từng viện dẫn đạo luật này nhằm dẹp bạo loạn ở Los Angeles, nhưng chỉ sau khi thống đốc bang yêu cầu.
VietBF@ sưu tập