Từ gă trai lông bông, Jason Padgett bỗng thành thiên tài toán học sau cú đánh chấn thương sọ năo, nh́n đâu cũng thấy các công thức, h́nh học phức tạp.
Jason Padgett sinh năm 1970 tại Tacoma, Washington, trong một gia đ́nh trung lưu. Tuổi trẻ của anh là những ngày sống lông bông, tiệc tùng. Jason chưa bao giờ quan tâm đến học hành, thậm chí bỏ đại học.
Đêm 13/9/2002, Jason Padgett vừa rời một quán karaoke th́ bị hai người tấn công bất ngờ vào đầu. Anh bất tỉnh và nhập viện với chấn thương sọ năo nghiêm trọng.
Không mất mạng nhưng sau cú đánh, anh mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) và rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) dẫn đến các cơn hoảng loạn, sợ đám đông.
Jason Padgett xuất hiện trên kênh ABC News sau khi trở thành thiên tài toán học, năm 2002. Ảnh: NY Post
Vài ngày sau Padgett bắt đầu nh́n thấy thế giới theo một cách kỳ lạ. Mọi vật xung quanh, từ ḍng nước chảy, ánh sáng đến chuyển động của các vật thể, xuất hiện dưới dạng các mô h́nh h́nh học phức tạp như fractal, lưới lục giác và các đường rời rạc giống khung h́nh phim kỹ thuật số. Ban đầu, anh hoảng sợ, tưởng ḿnh bị điên hoặc ảo giác.
Hai tháng sau, Padgett bất ngờ phát triển khả năng vẽ các h́nh toán học phức tạp. Mỗi ngày, anh phác thảo các ṿng tṛn tạo từ tam giác chồng lên nhau để mô tả khái niệm số Pi.
Một nhà vật lư t́nh cờ thấy Padgett vẽ các h́nh ở trung tâm thương mại và khuyên anh theo học toán. Khả năng đặc biệt của Padgett thu hút sự chú ư của các nhà thần kinh học.
Giáo sư Berit Brogaard ở Đại học Miami cùng các đồng nghiệp đă quét năo Padgett bằng h́nh ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để nghiên cứu. Họ kết luận anh mắc acquired savant syndrome (hội chứng thần đồng) hiếm gặp, chỉ khoảng 15-25 trường hợp từng được ghi nhận trong nghiên cứu y học.
Không giống các thần đồng bẩm sinh với khả năng vẽ, trí nhớ và toán học phi thường từ khi sinh, những người mắc hội chứng thần đồng chủ yếu phát triển năng lực âm nhạc hoặc nghệ thuật. Rất ít người phát triển khả năng toán học như Padgett.
Các nhà khoa học chưa biết những thay đổi trong năo Padgett có vĩnh viễn không, nhưng nếu có thay đổi cấu trúc, khả năng của anh sẽ tồn tại lâu dài.
Ngoài chấn thương đầu, một số bệnh lư tâm thần cũng có thể bộc lộ khả năng tiềm ẩn. Nghiên cứu của Brogaard và các đồng nghiệp phát hiện nếu kích thích năo người b́nh thường bằng kỹ thuật "kích thích điện từ xuyên sọ" (TMS) có thể tạm thời làm xuất hiện các kỹ năng toán học và nghệ thuật bất thường.
"Việc sở hữu kỹ năng thần đồng có thể đi kèm hậu quả", bà phân tích. Trong trường hợp Padgett, anh phát triển hội chứng PTSD và rối loạn ám ảnh cưỡng chế nghiêm trọng, đồng thời vẫn gặp khó khăn khi xuất hiện nơi công cộng.
Tuy nhiên, anh quyết định theo đuổi nghiên cứu toán học một cách nghiêm túc. Anh tự học toán, vật lư lượng tử và nghiên cứu fractal để giải thích những ǵ ḿnh nh́n thấy.
Anh bắt đầu vẽ các mô h́nh phức tạp bằng tay, như Quantum Hand và Photon Double Slit, thể hiện chính xác các nguyên lư toán học. Năm 2014, Padgett xuất bản sách "Struck by Genius" (Cú đánh tạo ra thiên tài), kể lại hành tŕnh từ chấn thương đến khi bộc lộ khả năng toán học, trở thành diễn giả TED.
Từ giữa năm 2025, anh bán tranh trên trang jason-padgett.pixels.com, nghiên cứu lư thuyết vũ trụ. Ngoài ra, anh c̣n làm huấn luyện viên AI và được biết đến như nghệ sĩ fractal, tác giả và nhà tư duy kết hợp nghệ thuật với khoa học.
VietBF@sưu tập