Mỹ - Venezuela leo thang bất đồng sau khi Lầu Năm Góc cáo buộc máy bay quân sự Venezuela áp sát tàu của Mỹ trên vùng biển Caribe ngày 4.9 sau vụ Mỹ tấn công vào một tàu được cho là chở ma túy, khiến 11 người thiệt mạng.
Căng thẳng gia tăng
Trước t́nh h́nh trên, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 5.9 khẳng định nước này không t́m cách thay đổi chế độ ở Venezuela, song lại cho hay Washington đang cân nhắc nhiều phương án tấn công tiếp theo, bao gồm khả năng nhắm mục tiêu các băng nhóm ma túy ngay bên trong lănh thổ Venezuela. Ông Trump cũng cảnh báo nếu máy bay Venezuela gây nguy hiểm, quân đội Mỹ có quyền bắn hạ ngay: "Nếu họ đặt chúng tôi vào t́nh thế nguy hiểm, họ sẽ bị bắn hạ". Giới quan sát nhận định nếu tuyên bố của ông Trump thực sự xảy ra, đây sẽ là bước leo thang căng thẳng quân sự nghiêm trọng giữa Mỹ và Venezuela, theo CNN.
Lực lượng dân quân Venezuela tập hợp tại Valencia, Venezuela ngày 5.9
ẢNH: REUTERS
Tuyên bố của ông Trump được đưa ra khi Washington ngày 5.9 triển khai 10 tiêm kích F-35 tới Puerto Rico trong khuôn khổ chiến dịch chống các băng nhóm ma túy. Đợt điều động này bổ sung vào sự hiện diện quân sự dày đặc của Mỹ ở Nam Caribe. Trước đó, quân đội Mỹ đă triển khai 8 tàu chiến, một số máy bay trinh sát P-8, một tàu ngầm tấn công cùng hơn 4.000 quân nhân và thủy quân lục chiến tới vùng Caribe. Chính quyền Tổng thống Trump nhiều lần cáo buộc Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro có liên quan hoạt động buôn ma túy, điều mà Venezuela kiên quyết phủ nhận.
Ông Trump dọa bắn chiến đấu cơ, Venezuela kêu gọi đối thoại
Về phần ḿnh, Tổng thống Maduro ngày 5.9 kêu gọi: "Chính phủ Mỹ nên từ bỏ kế hoạch thay đổi chế độ bằng bạo lực ở Venezuela và toàn bộ châu Mỹ Latin và tôn trọng chủ quyền, quyền ḥa b́nh và quyền độc lập". "Tôi tôn trọng ông Trump. Không có bất đồng nào giữa chúng ta có thể dẫn đến xung đột quân sự. Venezuela luôn sẵn sàng đối thoại", theo Reuters dẫn lời ông Maduro.
Kịch bản tiếp theo là ǵ ?
Quy mô hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực đang làm dấy lên suy đoán về khả năng Washington có thể có hành động quân sự chống lại Venezuela. Khi được hỏi liệu Mỹ có mở chiến dịch không kích nhằm vào Venezuela hay không, Ngoại trưởng Marco Rubio ngày 2.9 nói không loại trừ khả năng này.
Trong khi đó, Tổng thống Maduro gần đây khẳng định: "Nếu Venezuela bị tấn công, nước này sẽ ngay lập tức bước vào giai đoạn đấu tranh vũ trang". Venezuela cũng đă huy động khoảng 340.000 binh sĩ để chuẩn bị cho kịch bản xấu trên, theo Al Jazeera.
Tuy nhiên, giới chức quân sự Mỹ nhận định lực lượng hiện diện tại Caribe hiện chưa đủ để tiến hành một cuộc tấn công trên bộ Venezuela, dù từ các tàu chiến Mỹ vẫn có thể tiến hành các chiến dịch đột kích chớp nhoáng, bắt giữ hoặc tiêu diệt mục tiêu. Tờ The Independent dẫn lời ông Imdat Oner, một nhà phân tích chính trị tại Đại học Quốc tế Florida và là cựu nhà ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ từng làm việc tại Caracas từ năm 2014 - 2016, đánh giá: "Diễn biến hiện tại là một màn phô trương lực lượng có chủ đích của Mỹ, nhưng chưa đủ để tiến hành một cuộc leo thang vũ trang toàn diện. Thế trận hiện vẫn ở thế mơ hồ, tức là vừa khiến Tổng thống Maduro phải đoán ư, nhưng không quá mức để buộc Mỹ phải thực hiện chiến dịch kiểm soát toàn diện".
Trong khi đó, Hăng tin AFP dẫn lời các nhà phân tích cho rằng việc Mỹ tập trung vào Venezuela phần lớn mang tính chính trị, thay v́ leo thang quân sự. "Lời cáo buộc của ông Trump là không tương xứng với vai tṛ thực sự của Venezuela. Động thái của Mỹ mang tính địa chính trị nhiều hơn là một chiến lược chống ma túy thực sự. Nếu là một chiến dịch thực sự, sẽ cần hợp tác với Mexico, Colombia và Ecuador", theo ông Thomas Posado, giảng viên Văn minh Mỹ Latin đương đại tại Đại học Rouen nhận định.
VietBF@sưu tập