Trong kho tàng mưu lược cổ đại, có những câu chuyện không nổi bật bởi máu lửa trận mạc, mà vì sự sắc bén của những âm mưu ẩn giấu sau bức màn vàng bạc. Câu chuyện Lã Bố bị Đổng Trác thu phục chính là một trong những bài học đó.
Đổng Trác – quyền thần khét tiếng thời Tam Quốc – khao khát chiêu mộ Lã Bố, vị mãnh tướng nổi danh thiên hạ. Ông nói:
“Nếu có được Lã Bố, lo gì không chiếm được thiên hạ?”
Một thuộc hạ tên Lý Túc tự nguyện đứng ra, thuyết phục Lã Bố về đầu quân cho Đổng Trác. Lý Túc hiểu rõ tính Lã Bố: mạnh về võ, yếu về trí, lại tham lợi mà dễ quên nghĩa.
Mang theo vàng ngọc, đai ngọc cùng con ngựa thần Xích Thố, Lý Túc khéo léo rót vào tai Lã Bố những lời như rượu mạnh. Kết quả: Lã Bố – người từng được Đinh Nguyên nuôi dưỡng như con – đã vung đao giết chính ân nhân mình, dâng thủ cấp lên Đổng Trác.
Một thanh đao có thể giết một người. Một lời dụ có thể giết chết lòng trung nghĩa. Và một nắm vàng có thể giết luôn cả một tướng tài.
Hối lộ – vũ khí âm mưu không bao giờ lỗi thời.
Khác với dương mưu dùng công khai để thuyết phục số đông, hối lộ là âm mưu nhắm thẳng vào những kẻ bất hảo, tham lam, sẵn sàng bán rẻ tất cả vì lợi ích trước mắt. Chỉ một người phản bội cũng có thể khiến cả cỗ máy quyền lực sụp đổ.
Người xưa nói đúng:
“Nếu việc có thể dùng tiền để giải quyết, tức không phải vấn đề khó nhất.”
Trong âm mưu cao nhất, hối lộ không chỉ là vàng bạc. Đáng sợ nhất là khi người bị mua chuộc không hề cảm thấy mình bị lừa. Lã Bố sau khi giết Đinh Nguyên vẫn cho rằng đó là “công lớn để báo đáp tri ngộ”. Đó mới là đỉnh cao của âm mưu: khiến kẻ phản bội tự thấy mình chính nghĩa.
Ngày nay, hối lộ không chỉ còn là tiền hay ngọc ngà. Nó có thể là quyền lực, địa vị, danh tiếng, lời tâng bốc… Bởi ai cũng có giá. Chỉ khác ở chỗ: bạn định giá mình bao nhiêu?
Hối lộ luôn là con dao hai lưỡi. Nó có thể giúp giải quyết nhanh vấn đề, nhưng cũng có thể trở thành bản án treo lơ lửng trên đầu chính người nhận. Trong một thế giới mà mọi giá trị dễ dàng bị quy đổi thành lợi ích, thứ duy nhất giúp bạn không trở thành một Lã Bố khác chính là giữ cho mình một giá trị không gì mua nổi.
Thuật hối lộ không phải lúc nào cũng xấu. Dùng đúng người, đúng lúc, đúng mục đích, nó đôi khi trở thành đòn bẩy mềm trong chính trị, ngoại giao hay kinh doanh. Nhưng cũng chính vì thế, nó nguy hiểm – vì cái giá phải trả có thể là lương tâm, uy tín, hoặc cả cuộc đời.
“Thuật hối lộ chưa bao giờ lỗi thời, vì đồng tiền chưa bao giờ giảm đi sức hấp dẫn.”
(Trích trong sách Thuyết Âm Mưu)
VietBF@ sưu tập