[Romano]

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến an toàn thực phẩm, đặc biệt là việc làm sạch rau củ quả. Vì thế, các sản phẩm nước rửa rau củ quả xuất hiện ngày một nhiều trên thị trường với quảng cáo hấp dẫn như “cuốn sạch mọi chất bẩn”, “loại bỏ thuốc trừ sâu”, hay “tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh”...

Rất nhiều người tin tưởng hoàn toàn vào khả năng làm sạch của chúng, nhưng không ít người đặt câu hỏi về tác dụng thực sự của nước rửa rau củ quả.

Nước rửa rau củ quả không loại bỏ hết hóa chất tồn dư
Trả lời Báo điện tử VTC News, Tiến sỹ Vũ Thanh Hải, Trưởng bộ môn Rau Hoa quả, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại nước rửa rau củ quả với bao bì thể hiện công dụng vượt trội như "cuốn sạch mọi chất bẩn, dư lượng thuốc trừ sâu, chất bảo quản"; "loại bỏ các vi khuẩn gây bệnh đường tiêu hóa như E.Coli, Salmonella"…

Không ít doanh nghiệp còn tung ra các video thử nghiệm trực quan như ngâm súp lơ vào dung dịch nước rửa, so sánh với việc chỉ rửa bằng nước thường để cho thấy sự khác biệt rõ rệt về độ sáng, sạch của bề mặt rau củ.Thực tế, các loại nước rửa rau củ quả được tạo ra để hỗ trợ loại bỏ một phần vi khuẩn và hóa chất tồn dư, nhưng không có nghĩa là làm sạch hoàn toàn. TS Hải nhấn mạnh rằng, các hóa chất đã thấm sâu vào mô rau thì dù có dùng loại dung dịch nào cũng khó có thể loại bỏ được. Việc rửa chỉ có thể tác động đến lớp bề mặt của sản phẩm.

Các sản phẩm nước rửa rau củ quả hiện nay được chia làm nhiều nhóm tùy theo thành phần hoạt chất chính và cơ chế làm sạch:

- Nhóm chứa chất kiềm như baking soda (sodium bicarbonate): Có tác dụng tẩy rửa và trung hòa một số loại thuốc trừ sâu như phosmet, thiabendazole... vốn phổ biến trong canh tác trái cây.

- Nhóm chứa acid hữu cơ (như fumaric acid, malic acid): Giúp hạ độ pH, tạo môi trường bất lợi cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển, từ đó hỗ trợ tiêu diệt vi sinh vật gây hại.

- Nhóm enzyme tự nhiên chiết xuất từ dứa hoặc đu đủ: Có khả năng phân hủy chất bẩn bám dính và lớp màng sinh học chứa vi khuẩn trên bề mặt thực phẩm.

- Nhóm nước điện hóa chứa các ion oxy hóa mạnh như HOCl (axit hypochlorous): Có khả năng diệt khuẩn, phân giải một số hóa chất bảo vệ thực vật, đồng thời chứa muối khoáng như NaCl, K₂CO₃ để tăng hiệu quả làm sạch nhờ môi trường kiềm nhẹ.

Mỗi nhóm đều có cơ chế riêng, nhưng tác dụng chỉ giới hạn ở việc làm sạch bề mặt rau củ quả, chứ không thể “giải độc hoàn toàn” như nhiều người lầm tưởng.

Nhiều nguy hiểm khi dùng nước rau củ quả sai cách
TS Vũ Thanh Hải cảnh báo rằng, việc sử dụng nước rửa rau không đúng hướng dẫn có thể gây ra những hệ quả ngược. Một số người rửa xong không tráng lại bằng nước sạch, để lại dư lượng hóa chất trên rau củ, thậm chí gây kích ứng hoặc rối loạn tiêu hóa.

Một số khác lại lạm dụng sản phẩm, nghĩ rằng rau bẩn đến mấy chỉ cần rửa là sạch, dẫn đến tâm lý chủ quan khi lựa chọn nguồn thực phẩm, gây nguy cơ mất an toàn từ gốc.

Bên cạnh đó, tâm lý “an toàn ảo” khiến người tiêu dùng nghĩ rằng chỉ rau củ quả sau khi rửa bằng sản phẩm trên đã sạch hoàn toàn, có thể yên tâm ăn sống hoặc cho trẻ nhỏ sử dụng trực tiếp. Đây là hiểu lầm rất nguy hiểm, đặc biệt rau củ không rõ nguồn gốc có thể chứa hóa chất đã ngấm sâu.

TS Hải nhấn mạnh: “Nước rửa rau củ quả chỉ nên là bước hỗ trợ, chứ không thể thay thế việc lựa chọn thực phẩm sạch". Điều quan trọng nhất vẫn là mua rau củ từ nguồn đáng tin cậy như siêu thị, cửa hàng thực phẩm hữu cơ, hoặc các đơn vị cung ứng sản phẩm đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP…

Nếu có điều kiện, người tiêu dùng có thể tự trồng rau tại nhà, vừa kiểm soát được chất lượng, vừa tránh được nỗi lo hóa chất.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì sản phẩm nước rửa rau củ, rửa kỹ bằng nước sạch sau khi dùng dung dịch, và tránh lạm dụng với liều lượng quá nhiều hoặc dùng với rau đã bị dập nát – vì điều đó có thể khiến rau hấp thụ thêm hóa chất từ chính nước rửa.