Có một kiểu khổ rất đặc biệt trong đạo:
Không ai mắng.
Không ai đánh.
Nhưng người trong cuộc – lại gục ngã trong lặng lẽ.
Vì mỗi lần tổn thương, chỉ được dạy một câu:
“Ráng đi, do nghiệp của mình đó con.”
Một người bị cư xử bất công – thay vì được lắng nghe, lại chỉ được khuyên:
“Đừng nói nữa, nghiệp phải trả.”
Một người đau đến mức bật khóc – lại bị gạt đi bằng một câu:
“Khóc làm gì… ai rồi cũng có nhân quả.”
Một người đang gục ngã – thì chỉ được bảo:
“Im lặng đi, tu là phải nhẫn.”
Những lời đó nghe thì có vẻ đúng,
nhưng khi người đang đau chỉ cần một chút thấu hiểu,
một chút lòng người…
thì việc bắt họ im lặng để “tu cho đúng” –
lại là cách gián tiếp dập tắt tiếng nói chân thật trong nội tâm họ.
Nghe thì đúng lý nhân quả.
Nhưng đó lại là cách nhanh nhất để người đang khổ không còn chỗ đứng.
Không còn tiếng nói. Không còn sức để sống thật với chính mình.
Từ lúc nào, người tổn thương lại bị dạy phải “ráng chịu đi, đó là nghiệp của mình”?
Từ lúc nào, đạo đã trở thành nơi quy hết mọi đau đớn về phía người đang gánh chịu?
Từ lúc nào, người sai không được nhắc,
mà người đau thì bị dạy nhẫn, dạy ráng, dạy nuốt vào?
Có những người từng hết lòng phụng sự –
nhưng sau nhiều lần bị hiểu lầm, bị chèn ép, bị nói nặng…
họ lặng lẽ rút lui.
Và người ta lại bình thản nói:
“Chắc hết phước nên thối tâm.”
Không ai hỏi:
“Chúng ta đã đối xử ra sao với người ấy?”
“Có phải chính cách mình đang sống trong đạo – đang khiến người thật thà, thiện lành rơi rụng dần?”
Pháp không vô tình.
Pháp không phải cái roi để quất vào người đang đau.
Pháp không phải lý lẽ để biện minh cho sự lạnh lùng.
Pháp – là con đường để đi ra khỏi khổ.
Và con đường đó bắt đầu từ việc dám nhìn thẳng vào sự thật:
Khổ này – đang từ đâu sanh ra?
Có thật chỉ là nghiệp cũ?
Hay chính cách ứng xử giữa người với người – đang làm nhau mỏi mệt, cạn dần niềm tin?
Thực chất, Đức Phật dạy về nhân quả – nghiệp báo,
nhưng Ngài không hề nói rằng tất cả những gì ta gặp trong đời sống hiện tại đều do nghiệp kiếp trước.
Nếu ai nói vậy – thì đã rơi vào thuyết định mệnh, hay thuyết nghiệp của đạo Jain (Kỳ-na giáo),
một quan điểm Đức Phật đã bác bỏ ngay khi còn tại thế.
Quy hết mọi chuyện về “nghiệp cũ” – là cách dễ nhất để trốn tránh trách nhiệm.
Nhưng lại là gánh nặng nhất cho người đang đau –
và đang rất cần được lắng nghe, thấu hiểu ngay trong hiện tại.
Có những nỗi khổ – không phải từ kiếp trước, mà từ cách sống trong đạo thiếu lắng nghe và thấu hiểu.”
Có những tổn thương – không hẳn do duyên nợ,
mà vì lời nói vô tâm giữa những người cùng tu,
khi không ai dám nhìn lại chính mình hay sửa lại cách sống.
Và rồi…
lại đem chữ “nghiệp” ra,
để đổ lên vai người đang gục ngã.
Pháp là ánh sáng để soi rõ khổ,
và mở ra con đường chấm dứt khổ.
Nếu lời nói không giúp người bớt đau,
không dẫn họ về gần hơn với sự nhẹ nhàng và chân thật –
thì đó không phải là đang nói Pháp.
Mà chỉ là sự hờ hững – thiếu tâm từ và thiếu cả tình người.
VietBF@sưu tập