Đây là vật dụng quen thuộc mà người Việt sử dụng hằng ngày nhưng lại âm thầm "phóng" vi nhựa vào món ăn mà chúng ta không hề hay biết.
Một loạt nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng thớt nhựa, vốn được sử dụng rộng răi trong nhà bếp, có thể là một trong những nguồn phát tán vi nhựa trực tiếp vào thực phẩm nhiều nhất.
Theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí Environmental Science & Technology (2021), chỉ sau một lần sử dụng để cắt, thái, thớt nhựa có thể phát sinh hàng chục ngh́n mảnh vi nhựa siêu nhỏ – không thể nh́n thấy bằng mắt thường. Những mảnh nhựa này dễ dàng bám vào thực phẩm, đặc biệt là rau củ và thịt sống.
Một nhóm nghiên cứu tại Hàn Quốc đă mô phỏng quá tŕnh sử dụng thớt nhựa trong 10 ngày và phát hiện rằng người tiêu dùng có thể vô t́nh nuốt trung b́nh 50–100 mg vi nhựa chỉ từ thớt. Mức độ này c̣n cao hơn khi thớt đă cũ, nhiều vết xước hoặc thường xuyên được rửa bằng nước nóng.
Vi nhựa (microplastics) là những mảnh nhựa siêu nhỏ, thường có kích thước dưới 5 mm (đa số dưới 1 mm), h́nh thành từ sự phân ră của các sản phẩm nhựa trong quá tŕnh sử dụng hoặc do tác động từ môi trường.
Thớt nhựa "phóng" ra nhiều vi nhựa trong quá tŕnh sử dụng.
PGS.TS Nguyễn Huy Nga – nguyên Cục trưởng Cục Quản lư Môi trường Y tế, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Môi trường Sức khỏe – cho biết: "Các nghiên cứu cho thấy mỗi người trung b́nh tiêu thụ khoảng 50.000 hạt vi nhựa mỗi năm. Chúng đi vào cơ thể qua chuỗi thực phẩm, nguồn nước, không khí, và các dụng cụ nhựa sử dụng hằng ngày".
Trong nhà bếp, thớt nhựa chính là một trong những vật dụng "ngậm" nhiều vi nhựa. Vi nhựa từ thớt chủ yếu có thành phần là polyethylene (PE) hoặc polypropylene (PP) – hai loại nhựa phổ biến, có độ mềm cao và dễ bị mài ṃn trong quá tŕnh sử dụng. Khi dao tiếp xúc với bề mặt thớt – đặc biệt trong điều kiện cắt mạnh, góc nghiêng lớn hoặc dùng dao sắc – tốc độ mài ṃn sẽ tăng nhanh đáng kể.
Các loại thớt này thường có giá rẻ, tiện lợi, nhưng lại là nguồn phát sinh vi nhựa nhanh và trực tiếp vào thực phẩm, theo PGS Huy Nga.
Trong những năm gần đây, các sản phẩm nhựa xuất hiện ngày càng nhiều trong đời sống – từ bàn ghế, tủ, kệ đến đồ dùng nhà bếp như cốc, chén, hộp đựng thực phẩm, và đặc biệt là thớt nhựa. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi đó là những hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường và tiềm ẩn tác động đến sức khỏe con người.
Một số nghiên cứu đă chỉ ra rằng vi nhựa có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến da, mắt, hệ tiêu hóa, thần kinh, miễn dịch, thậm chí gây đột biến gen.
Làm sao để giảm nguy cơ nhiễm vi nhựa?
PGS Huy Nga cho rằng các tác hại của vi nhựa tới sức khỏe con người đă dần được chứng minh rơ ràng. Để giảm thiểu nguy cơ, người dân cần lưu ư:
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần: Chuyển sang dùng các sản phẩm thay thế như thủy tinh, gốm sứ hoặc kim loại.
- Thay thế thớt nhựa bằng thớt gỗ hoặc tre: Những chất liệu này ít bị mài ṃn, không phát sinh vi nhựa trong quá tŕnh sử dụng.
- Tăng cường tái chế và quản lư chất thải nhựa: Thực hiện phân loại rác tại nguồn và tham gia vào các chương tŕnh tái chế để giảm lượng rác thải nhựa ra môi trường.
Loại hải sản được ca tụng v́ bổ dưỡng nhưng ‘ngậm’ vi nhựa nhiều bậc nhất: 2 lưu ư khi ăn
VietBF@ Sưu tập