"Thế giới đang theo dơi" - "Sứ giả đàm phán" của ông Putin kêu gọi Mỹ "bắt tay hành động cùng Nga" ở khu vực mang tầm quan trọng chiến lược.
Nga cảnh cáo nóng loạt động thái của NATO ở Bắc Cực
Giám đốc Vụ các vấn đề châu Âu thuộc Bộ Ngoại giao Nga Vladislav Maslennikov ngày 13/3 cảnh báo, căng thẳng quân sự và chính trị đang gia tăng tại Bắc Cực và có thể dẫn tới hệ lụy nghiêm trọng.
Theo ông, việc NATO mở rộng tại khu vực chiến lược này đang tạo ra thêm những mối đe dọa đối với an ninh của Nga.
Gần đây nhất, từ ngày 3/3 – 14/3, hơn 10.000 binh sĩ đến từ 9 quốc gia NATO – gồm Na Uy, Phần Lan, Anh, Pháp, Đức, Hà Lan, Bỉ, Canada và Mỹ đă tiến hành cuộc tập trận chung Viking 25.
Cuộc tập trận do Bộ Tư lệnh chung của Na Uy (NJHQ) dẫn đầu và có quy mô lớn nhất trong năm nay.
Hoạt động chính diễn ra tại các quận Troms và phía bắc Nordland, Bắc Na Uy – đặc biệt là trên bộ, nhưng cũng có các khoa mục tập trận trên không và trên biển, với mục tiêu "chống lại các mối đe dọa quân sự ở phía Bắc".
Theo ông Maslennikov, ngoài cuộc tập trận này, NATO đang lên kế hoạch tiến hành các hoạt động huấn luyện quân sự gần biên giới phía bắc của Nga.
Bên cạnh đó, ngày 14/3, Nga cáo buộc Na Uy quân sự hóa quần đảo Svalbard ở Bắc Cực. Đây là ḥn đảo có mối liên hệ quan trọng với Nga về cả lịch sử lẫn chiến lược.
Về mặt lịch sử, Hiệp ước Svalbard năm 1920 mà Liên Xô kư kết cho phép các quốc gia thành viên có quyền b́nh đẳng trong việc khai thác tài nguyên thiên nhiên trên quần đảo. Tới nay, Nga vẫn tận dụng hiệp ước này để giữ sự hiện diện tại đây.
Đáng lưu ư, Hiệp ước Svalbard 1920 trao cho Na Uy chủ quyền nhưng cho phép công dân của các quốc gia kư kết được định cư tại đó mà không cần thị thực Na Uy.
Hiệp ước cũng hạn chế việc sử dụng quần đảo vào mục đích quân sự, nhưng các ḥn đảo này không phải là khu vực phi quân sự.
Bên cạnh đó, Nga duy tŕ hai khu định cư Barentsburg và Pyramiden, với khoảng 340 cư dân trên quần đảo Svalbard, nơi chủ yếu tập trung vào ngành khai thác than trong khu vực.
Về mặt chiến lược, Svalbard có vị trí quan trọng với Nga do nằm gần các tuyến đường biển Bắc Cực. Nga cũng tham gia nghiên cứu khoa học tại đây, đặc biệt về khí hậu.
Ngay trong ngày 14/3, Bộ Ngoại giao Nga đă triệu tập đại sứ Na Uy tại Moscow và kêu gọi nước này "từ bỏ mọi hoạt động làm suy yếu nền tảng pháp lư quốc tế của Svalbard".
Bộ Ngoại gia cảnh báo, hoạt động quân sự hóa của Na Uy đối với Svalbard có thể dẫn đến căng thẳng leo thang hoặc gia tăng khả năng xung đột ở Spitsbergen - ḥn đảo lớn nhất ở quần đảo Svalbard.
"Sứ giả đàm phán" của ông Putin gửi lời nhắn tới Mỹ về Bắc Cực
Phát biểu về t́nh h́nh Bắc Cực, ông Kirill Dmitriev - Tổng Giám đốc Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga (RDIF), đồng thời là người được ông Putin tin tưởng giao phó sứ mệnh đàm phán với phái đoàn Mỹ tại Saudi Arabi tháng 2 vừa qua – đă kêu gọi Mỹ "bắt tay hành động" cùng Nga ở khu vực này.
Theo ông Dmitriev, Bắc Cực nên là một phần trong quá tŕnh b́nh thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia.
"Bắc Cực quá quan trọng để có thể áp dụng lối tư duy chính trị kiểu Chiến tranh Lạnh. Nga và Mỹ phải t́m được tiếng nói chung để đảm bảo ổn định, phát triển tài nguyên và bảo vệ môi trường. Hợp tác không phải là lựa chọn—mà là điều cần thiết. Thế giới đang theo dơi" – Tờ The Barents Observer dẫn lời ông Dmitriev cho hay.
Trước đó, theo tổ chức tư vấn Jamestown Foundation (Mỹ), Bắc Cực đă ghi nhận một bước ngoặt lớn sau khi các đại diện Mỹ đă đề xuất khả năng mở rộng hợp tác Mỹ-Nga ở Bắc Cực trong khuôn khổ cuộc đàm phán ở Saudi Arabia.
"Trong cuộc đàm phán kéo dài hơn 4 tiếng, đại diện Nga-Mỹ đă xác định các lĩnh vực hợp tác cụ thể, bao gồm các dự án chung ở Bắc Cực, nơi được cho là chứa 13% trữ lượng dầu chưa được chứng nhận và 30% trữ lượng khí đốt tự nhiên chưa được khai thác của thế giới.
Ngoài ra, cả Nga và Mỹ đều quan tâm đến việc đẩy nhanh quá tŕnh thăm ḍ và khai thác các nguyên liệu thô quan trọng như đồng, coban và các nguyên tố đất hiếm ở Bắc Cực" – Jamestown cho hay.
Theo tổ chức này, mối quan hệ hợp tác với Mỹ tại Bắc Cực có thể giúp Nga giải quyết các vấn đề đang phải đối mặt trong việc phát triển tuyến đường Biển Bắc với chi phí thấp, do các biện pháp trừng phạt mà phương Tây áp đặt trước đó.
VietBF@ Sưu tập