Nhiều chuyên gia đang đặt câu hỏi về tính minh bạch trong các số liệu mà DOGE và Elon Musk công bố.
Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của Elon Musk đặt mục tiêu cắt giảm 1.000 tỷ USD chi tiêu liên bang trong năm 2025. Trong bản cập nhật mới nhất trên trang web chính thức, cơ quan này tuyên bố đă tiết kiệm được khoảng 115 tỷ USD, tăng 10 tỷ USD so với tuần trước. Họ cho biết số tiền này tương đương với 714 USD tiết kiệm cho mỗi người nộp thuế.
Theo DOGE, các khoản tiết kiệm đến từ việc bán tài sản, hủy bỏ hoặc đàm phán lại hợp đồng, loại bỏ các khoản chi không phù hợp, hủy bỏ trợ cấp, thay đổi chương tŕnh, cắt giảm quy định và tinh giản lực lượng lao động.
Một phần các khoản cắt giảm này được liệt kê trên "Wall of Receipts" (Bức tường Biên lai). Tuy nhiên, các biên lai chỉ thể hiện khoảng 30% tổng số tiền đă cắt giảm, khiến con số tổng thể khó có thể xác minh.
Tính chính xác của số liệu
Chuyên gia Harry Kraemer tại Madison Dearborn Partners cho rằng số liệu của DOGE bị thổi phồng đến 80%.
Ông nhận xét: "Một số khoản tiết kiệm mà họ tuyên bố lên đến hàng tỷ USD, thực tế chỉ là vài trăm ngh́n hoặc vài triệu USD. Tôi ước tính không quá 10-20% số tiền họ công bố thực sự có giá trị".
Bên cạnh đó, một số thông tin về khoản tiền cắt giảm của DOGE bị bóc trần là sai lệch nghiêm trọng. Cơ quan này đă xóa một số thông tin ra khỏi "Wall of Receipts" sau khi báo chí chỉ ra những chi tiết vô lư. Thậm chí, họ từng sửa một con số từ 8 tỷ USD xuống chỉ c̣n 8 triệu USD do lỗi nhập liệu.
Ngay cả các số liệu được cập nhật trên "Wall of Receipts" cũng bị nhiều người nghi ngờ là bị làm tṛn hoặc phóng đại. Chẳng hạn, DOGE tuyên bố tiết kiệm khoảng 20 tỷ USD từ 5.356 hợp đồng bị hủy. Nhưng theo phân tích của Fortune, con số thực chỉ là 17,97 tỷ USD, thấp hơn hơn 2 tỷ USD.
Một ví dụ khác là GOGE tuyên bố tiết kiệm 17 tỷ USD từ 7.488 trợ cấp bị hủy, nhưng con số thực tế là 16,62 tỷ USD. Với 793 hợp đồng bị hủy, con số thực là 489 triệu USD nhưng bị làm tṛn lên thành 500 triệu USD.
Dù có thể làm tṛn số liệu, nhưng những sai lệch liên tiếp của DOGE khiến nhiều người phải đặt câu hỏi về tính minh bạch của những con số.
DOGE và Elon Musk gây tranh căi
Chiến lược của DOGE bị nhiều chuyên gia pháp lư và quản lư chỉ trích. Ông Kraemer cho rằng việc cắt giảm được thực hiện một cách ngẫu nhiên, không có kế hoạch hay logic rơ ràng.
Ông nói: "Mọi CEO ở Mỹ đều sẽ thực hiện một phân tích kỹ lưỡng về đầu mục cắt giảm, quy tŕnh thực hiện ra sao, ảnh hưởng đến con người thế nào. Nhưng DOGE th́ không".
Mặc dù DOGE đặt mục tiêu cắt giảm 1.000 tỷ USD trong năm nay, họ không nhắm đến các khoản chi tiêu lớn của chính phủ. Theo NPR, phần lớn trong số 2.400 tỷ USD mà chính phủ Mỹ đă chi tiêu trong năm tài chính này dành cho các chương tŕnh như An sinh Xă hội và Medicare.
Elon Musk đóng vai tṛ quan trọng trong DOGE nhưng không có vị trí chính thức trong chính quyền Trump. Giáo sư luật hiến pháp Michael Herz tại Trường Luật Cardozo, cho biết: "Musk vừa kiểm soát DOGE nhưng lại không liên quan đến cơ quan về mặt pháp lư".
Dù Elon Musk là một doanh nhân tài giỏi, ông Kraemer vẫn nghi ngờ khả năng của vị tỷ phú này trong việc hiểu cách hệ thống chính phủ vận hành. Ông chỉ ra: "Musk không có kinh nghiệm ǵ về việc cắt giảm ngân sách liên bang".
Nhiều chuyên gia khác cũng chỉ trích Musk là một nhà lănh đạo "thiếu kỷ luật và liều lĩnh". Giáo sư Herz cảnh báo rằng phương pháp của DOGE có thể vi phạm Hiến pháp: "Tổng thống không có quyền tự ư giữ lại ngân sách đă được Quốc hội phê duyệt. Ông ấy có nghĩa vụ thi hành luật pháp, không thể đơn giản từ chối thực hiện v́ cho rằng nó là một ư tưởng tồi".
Chuyên gia Kraemer c̣n cho rằng DOGE góp phần gây ra sự hỗn loạn trên thị trường: “Độ bất ổn trên mọi lĩnh vực đang ở mức cao chưa từng thấy".
VietBF@sưu tập