Ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lên tiếng khẳng định sẽ áp đặt thuế quan 25 % đối với sản phẩm nhập khẩu từ láng giềng Canada và Mêhicô, là hai nước láng giềng này bị ông Donald Trump «tấn công» ngày đầu tiên vào Nhà Trằng. Biện pháp này sẽ có hiệu lực kể từ ngày 01/02/2025.
Di dân tại cửa khẩu biên giới với Mỹ Paso del Norte International (phía Mêhicô), ngày 17/01/2025. REUTERS - Jose Luis Gonzalez
Trong bài phát biểu chính thức nhậm chức tổng thống Hoa Kỳ hôm qua, 21/01/2025, Donald Trump đã mở ra một mặt trận thương mại, khẳng định sẽ áp đặt thuế quan 25 % đối với sản phẩm nhập khẩu từ láng giềng Canada và Mêhicô. Tân lãnh đạo Hoa Kỳ cũng đưa ra các biện pháp quân sự, thắt chặt kiểm soát tại biên giới với Mêhicô để ngăn dòng người nhập cư vào Hoa Kỳ từ phía nam.
Ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khẳng định sẽ áp đặt thuế quan 25% vào các mặt hàng nhập từ Canada và Mêhicô, bởi vì hai nước láng giềng này đã « để cho nhiều người, cũng như ma túy Fentanyl tuồn vào lãnh thổ Hoa Kỳ ». Biện pháp này sẽ có hiệu lực kể từ ngày 01/02/2025.
Ngay sau thông báo này đồng peso của Mehicô và đồng đô la Canada đã bị hạ giá, theo AFP, các nhà đầu tư dự trù xuất khẩu từ hai nước vốn có thỏa thuận tự do thương mại với Washington sẽ giảm đi. Hiện Canada vẫn mong có thể thay đổi quyết định này, nhưng nếu không thành, chính quyền Ottawa có thể đáp trả bằng cách đánh thuế vào các sản phẩm nhập từ Hoa Kỳ, ví dụ nước cam từ Florida, rượu Whisky từ bang Kentucky.
Trong bài phát biểu, Donald Trump cũng khởi động một chiến dịch chống nhập cư coi đó là một « cuộc xâm lược thảm khốc », « đe dọa nước Mỹ ». Tân tổng thống Mỹ ban hành « tình trạng khẩn cấp » ở biên giới với Mêhicô, có nghĩa là từ nay, quân đội có thể được triển khai tại đây để ngăn các cuộc vượt biên bất hợp pháp.
Ông Trump cũng nêu lại học thuyết « Hãy ở lại Mêhicô », mà ông đã sử dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên, cũng như là bức tường ngăn cách hai nước, vẫn chưa xây dựng xong.
Chương trình CBP One, cho phép di dân từ phía Mêhicô có thể đặt hẹn để xin tị nạn ở Hoa Kỳ, được đưa ra trong nhiệm kỳ của Joe Biden, đã ngừng hoạt động từ hôm qua. Tất cả các cuộc hẹn đã bị hủy bỏ, khiến nhiều di dân ở phía bên kia biên giới thất vọng, khó hiểu, rơi vào cảnh tiến thoái lưỡng nan, bị mắc kẹt ở Mêhicô, tại thành phố biên giới Ciudad Juárez, theo như ghi nhận từ đặc phái viên Gwendolina Duval :
« Không, con ơi, chúng ta không thể qua đó nữa và giờ chúng ta sẽ phải làm gì ? » Người phụ nữ này vừa được biết là bà sẽ không thể vào Mỹ để nộp đơn xin tị nạn, dù đã có được lịch hẹn vào chiều thứ Hai 20/01. Bà cho rằng « biện pháp này là vô lý. Sáng thứ Hai, vẫn có người vào được Hoa Kỳ. Tại sao họ lại không cho chúng tôi cơ hội đó ? »
Giống như hàng trăm người khác chờ đợi từ sáng sớm, bà Yaledi hy vọng có thể là những người cuối cùng được tiếp cận chương trình CBP One. Bà nói : « Chương trình này đã chấm dứt, ứng dụng nộp đơn trên mạng không còn hoạt động nữa ». Bà cho biết ứng dụng này đã ngừng hoạt động chỉ vài giây sau bài phát biểu đầu tiên của Trump.
Giống như người phụ nữ Venezuela này, hàng ngàn người di cư khác ở Mêhicô hiện không rõ tương lai ra sao. Bà Yaledi cho rằng mình đã mất quá nhiều thời gian : « Tôi đã mất 7 tháng của cuộc đời tại đất nước này, cả tiền bạc và sức lực nữa ».
Tại trung tâm thành phố Ciudad Juárez, Carly Fernandez cũng vừa nhận được một thư báo ủy cuộc hẹn được dự trù vào tháng Hai. Bà cố gắng thuyết phục gia đình nán lại Mêhicô thêm chút nữa, với hy vọng sẽ có một giải pháp trong những ngày sắp tới.
Bà giải thích : « Chúng tôi đã đấu tranh rất nhiều để đến được đây và cần phải đợi thêm để xem tình hình sẽ ra sao. Em gái tôi muốn trở về, cô ấy mệt mỏi trước tất cả những gì mà chúng tôi đã trải qua để đến được đây, mà chẳng được gì cả ».
Tại Mêhicô, câu hỏi được đặt ra hiện nay là làm sao để biết khi nào Donald Trump sẽ đưa ra lệnh trục xuất và số lượng là bao nhiêu.