Tổng Thống Joe Biden nói lời tiễn đưa cựu Tổng Thống Jimmy Carter trong phần phát biểu trước toàn dân, nơi ông sẽ chào đón năm mới cuối cùng tại đó với tư cách là tổng thống.
Chỉ vài tháng sau khi trở thành vị tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên bước qua tuổi 100, cuối cùng Carter đã tạ thế hôm Chủ Nhật. Ông được săn sóc tại tư gia ở Plains, Georgia từ Tháng Hai 2023.
Biden gọi Carter là “một chính khách và là nhà nhân đạo” đồng thời cho biết ông và Đệ Nhất Phu Nhân Jill Biden, vừa mất đi “một người tri kỷ.”
Biden cho biết ông là chính khách liên bang đầu tiên ủng hộ Carter khi ra tranh cử tổng thống năm 1976, tán tụng tính cách của cựu tổng thống. Biden kể về ký ức giữa ông và Carter gói gọn trong những lời mô tả, “đường hoàng, công chính, thanh liêm” và Carter tin rằng “ai cũng xứng đáng được ấm no hạnh phúc.”
Năm 2015, Beau, con trai tổng thống, ra đi vì căn bệnh ung thư não, và Biden cho biết căn bệnh này vô hình trung tạo nên nên mối liên kết giữa hai nhà lãnh đạo. Carter sống sót sau khi được điều trị ung thư năm 2015, từ đó giới thiệu liệu pháp miễn dịch cho thế giới, đem lại tia sáng cho bệnh nhân ung thư.
Biden cũng kể lại việc Carter đồng hành cùng gia đình ông sau khi Beau qua đời.
“Beau, người con trai trong gia đình chúng tôi, đã qua đời. Thời điểm Beau ra đi, Jimmy và Rosalynn đã kề cận và an ủi chúng tôi. Jimmy hiểu quá rõ mức độ tàn phá của bệnh ung thư. Ông ấy mất cha, anh ruột, chị ruột vì căn bệnh quái ác này. Cho nên lúc Jimmy phát giác ra bệnh tình, chúng tôi đã hết mực an ủi ông ấy,” Biden nói đồng thời cho biết thêm rằng hai nhà lãnh đạo tin rằng Hoa Kỳ có thể “chấm dứt căn bệnh ung thư,” nếu chịu khó đầu tư để giải quyết.
Biden cũng gợi nhớ mối quan hệ giữa Carter và Rosalynn, người đầu gối tay ấp cùng ông suốt 77 năm. Bà qua đời ngày 19 Tháng Mười Một 2023, hưởng thọ 96 tuổi.
“Đó quả là một chuyện tình đời đời kiếp kiếp. Tôi sẽ nhớ họ vô cùng. Tôi cũng cảm thấy được an ủi phần nào, như các con chúng tôi có nói, rằng họ đã đoàn tụ bên nhau nơi chín suối. Họ sẽ mãi mãi ở trong trái tim chúng tôi, và lại được sánh bước bên nhau một lần nữa,” Biden nói.
Bốn cựu tổng thống Hoa Kỳ còn sinh thời, cũng như các nhà lập pháp lưỡng đảng, cũng tỏ lòng tiếc thương cái chết của Carter hôm Chủ Nhật. Các nhà lãnh đạo thế giới cũng bày tỏ lời chia buồn với chính khách từng đứng ra làm trung gian cho Hiệp Định Camp David giữa Israel và Ai Cập, giúp ông giành được Giải Nobel Hòa Bình.
“Điều tôi ngưỡng mộ ở Jimmy Carter, đó là ông làm cho hàng triệu người trên khắp thế giới cảm thấy như họ vừa mất đi một người bạn, dẫu cho họ chưa từng gặp gỡ ông ấy. Đó là vì Jimmy Carter đã sống một cuộc đời không phải bằng lời nói, mà là bằng hành động,” Biden nói.
Biden kể lại công việc của Carter với tư cách là tổng thống cũng như khoảng thời gian sau khi ông rời nhiệm sở, nói rằng “lòng trắc ẩn và đạo đức chính trực của Carter đã nâng đỡ tất cả và thay đổi cuộc sống trên toàn cầu.”
“Nhìn vào cuộc đời ông ấy, chúng ta thấy được những việc ông ấy nỗ lực cả đời. Ông ấy chung tay vào việc xóa bỏ bệnh tật, không chỉ ở quê nhà mà còn trên toàn thế giới. Ông ấy cũng hun đúc hòa bình, thúc đẩy quyền công dân, quyền con người, ủng hộ các cuộc bầu cử tự do và công bình trên toàn thế giới. Ông ấy còn góp sức vào chính sách gia cư và xây cất nhà ở cho dân vô gia cư,” Biden nói.
Đây là lần thứ hai trong năm nay, Biden tỏ lòng kính trọng dành cho Carter. Tháng Chín vừa qua, ông cũng vinh danh Carter trước sinh nhật lần thứ 100 trong một thông điệp chiếu trên băng thu hình được CBS phát sóng, tán dương Carter là nhân vật “đại diện cho sức mạnh đạo đức của Hoa Kỳ và thế giới.”
Carter, từng là ứng cử viên tổng thống cho một nhiệm kỳ, không dự phần lễ nhậm chức của Biden năm 2021 vì đại dịch Covid-19.