Trung Quốc được cho là vừa tiếp tục tăng cường kiểm soát Biển Đông khi chuẩn bị triển khai thêm hệ thống radar, giám sát chống tàng h́nh và tên lửa chống hạm trên đảo Tri Tôn ở quần đảo Hoàng Sa.
Truyền thông Trung Quốc tối 27.10 đưa tin chiến khu nam bộ nước này vừa tiến hành cuộc tập trận ở Biển Đông. Không rơ cuộc tập trận diễn ra thời điểm nào nhưng có nội dung bao gồm pḥng không và đánh chặn tên lửa, tấn công chống tàu mặt nước. Gần đây, t́nh h́nh Biển Đông xảy ra không ít căng thẳng giữa Bắc Kinh với các bên.
H́nh ảnh vệ tinh chụp vào tháng 10.2024 ở đảo Tri Tôn mà Chatham House dùng phân tích
Tham vọng kiểm soát vùng biển rộng lớn
Trong bối cảnh đó, Viện Nghiên cứu Hoàng gia Anh về các vấn đề quốc tế (Chatham House) vừa dẫn các h́nh ảnh vệ tinh gần đây cho rằng Trung Quốc đang hoàn thiện hạ tầng để triển khai hệ thống radar SIAR trên đảo Tri Tôn ở quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp.
Có công nghệ tối tân đủ sức chống lại máy bay tàng h́nh, radar SIAR c̣n được Trung Quốc lắp đặt căn cứ trên đảo Hải Nam và băi Xu Bi cũng ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp. Cho nên, nếu radar SIAR được thiết lập trên đảo Tri Tôn, Trung Quốc có thể đẩy nhanh năng lực kiểm soát khu vực rộng lớn ở Biển Đông. Cụ thể, kết nối các hệ thống radar SIAR từ đảo Hải Nam ở phía bắc, qua đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa rồi cuối cùng là Xu Bi ở Trường Sa th́ Bắc Kinh đă h́nh thành một chuỗi radar kéo dài xuyên suốt Biển Đông. Kết hợp cùng các hệ thống giám sát hiện có, Bắc Kinh sẽ đủ sức kiểm soát diện rộng cả mặt biển lẫn vùng trời ở vùng biển này. Tất cả tạo thành một vành đai của Bắc Kinh tại Biển Đông.
Không những vậy, theo các h́nh ảnh do Chatham House phân tích, Trung Quốc cũng đang xây dựng hạ tầng để triển khai tên lửa chống tàu chiến ở Tri Tôn. Điều này cũng góp phần hoàn thiện chuỗi tên lửa mà Bắc Kinh thiết lập dọc theo Biển Đông.
Kiểm soát đa tầng
Đánh giá về động thái của Trung Quốc ở đảo Thị Tứ khi trả lời Thanh Niên ngày 28.10, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) cho rằng: "Trung Quốc đang xây dựng năng lực để chống lại máy bay tàng h́nh và các khí tài khác mà Mỹ có thể triển khai ở Biển Đông. Bắc Kinh muốn khiến cho Mỹ và các quốc gia khác phải lo ngại khi điều động máy bay chiến đấu hoặc tàu quân sự vào Biển Đông".
"Động thái mới của Trung Quốc khiến gia tăng căng thẳng trong khu vực bởi nước này bị đánh giá là vi phạm luật pháp quốc tế khi thực hiện nhiều hành động gây quan ngại. Hơn thế nữa, Trung Quốc tiến hành động thái trên c̣n gây áp lực lên các bên tranh chấp khác ở Biển Đông và hạn chế sự tham gia của các nước ngoài khu vực trong nỗ lực cân bằng ở vùng biển này", GS Nagy phân tích thêm.
Thực tế, những năm qua, song hành việc tăng cường triển khai vũ khí ở Biển Đông, Trung Quốc c̣n không ngừng mở rộng kiểm soát cả trên không lẫn trên mặt biển và trong ḷng biển.
Cụ thể, từ năm 2019, Cục Nam Hải thuộc Bộ Tài nguyên Trung Quốc thông báo đă triển khai mạng lưới thiết bị bay không người lái (UAV) ở Biển Đông để theo dơi, giám sát những thực thể và vùng biển xa bờ. Theo thông báo trên, mạng lưới giám sát UAV gồm các thiết bị được tích hợp camera độ phân giải cao, có phạm vi quan sát rộng, truyền h́nh ảnh theo thời gian thực để chuyển về các cơ sở mặt đất và cho chất lượng h́nh ảnh như thực.
Trả lời Thanh Niên khi đó, TS Koh Swee Lean Collin (chuyên gia về quốc pḥng tại Trường Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam, Singapore) phân tích: "Các UAV là một phần của mạng lưới t́nh báo thu thập thông tin, giám sát và do thám (ISR) của Trung Quốc trên Biển Đông. Mạng lưới ISR không chỉ dựa vào nền tảng của một vài loại cảm biến đơn thuần vốn có thể bị cản trở, ví dụ như vệ tinh bị mây che phủ. V́ thế, UAV giúp lấp đầy những khoảng trống nhất định".
Đến cuối năm 2021, Trung Quốc thử nghiệm công nghệ liên lạc dưới nước ở Biển Đông cho phép tàu ngầm và thiết bị không người lái duy tŕ liên lạc trên diện tích hơn 30.000 km2. Từ đó, Trung Quốc bắt đầu phát triển lực lượng thiết bị không người lái trong ḷng biển (UUV) ở Biển Đông. Đây chính là nền tảng quan trọng để Bắc Kinh có thể hướng đến kiểm soát cả dưới mặt biển ở Biển Đông, nói cách khác là có thể giám sát chặt chẽ tàu ngầm ở đây.
VietBF@sưu tập