[june04]

Bà Huyền, 65 tuổi, nặng 38 kg, suy dinh dưỡng nặng sau 20 năm ăn chay trường dẫn đến thiếu chất.

Ngày 15/11, TS.BS Vũ Thị Thanh, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết bệnh nhân mệt mỏi, sụt cân, khó tập trung, có đốm ban vàng mí mắt (xanthelasmas) - dấu hiệu của rối loạn mỡ máu.

Kiểm tra chỉ số phân tích thành phần cơ thể (khối cơ, mỡ, lượng nước, chuyển hóa năng lượng cơ bản) và một số xét nghiệm cận lâm sàng khác cho thấy bà suy dinh dưỡng nặng (thiếu cơ toàn bộ cơ thể), phù nhẹ hai chân. Chỉ số khối cơ thể (BMI) là 16,7 (người bình thường 18,5-24,9) kèm rối loạn mỡ máu.

Theo tiến sĩ Thanh, thời gian ăn chay kéo dài, không đúng và không đủ chất là nguyên nhân chính khiến người bệnh suy dinh dưỡng. Chế độ của bệnh nhân ăn thiếu nguồn đạm, trong khi đây là nhóm chất giúp duy trì năng lượng, cơ bắp, giúp tế bào chống lão hóa. Khi ăn không đủ đạm, cơ thể thường mệt mỏi, mất ngủ, rụng tóc, bong da...

Bác sĩ dinh dưỡng kê đơn thuốc dinh dưỡng và xây dựng thực đơn đảm bảo đủ chất, hội chẩn với bác sĩ khoa nội để điều trị rối loạn mỡ máu. Sau hai tuần, bà Huyền tăng 2 kg, chỉ số mỡ máu cải thiện rõ rệt.

Người ăn chay trường không ăn thịt động vật, không có trứng, uống sữa. Tiến sĩ Thanh cho biết ăn chay đúng có thể mang đến nhiều lợi ích cho cơ thể. Tuy nhiên, thực phẩm chay thường có mức năng lượng thấp, thiếu cân đối các nhóm chất. Chế độ ăn không đa dạng thực phẩm, đúng khẩu phần dễ gây sụt cân, giảm sức đề kháng, nhiễm trùng.

Tỷ lệ đạm trong cơ thể chiếm khoảng 15-20% tùy thuộc vào trọng lượng của mỗi người. Cả đạm động vật (có chứa trong thịt, cá, trứng, sữa) và thực vật (đậu xanh, đậu phụ, rau xanh, hạt hướng dương) đều cần thiết với sự hình thành và phát triển của cơ thể.

Ăn chay trường có nhiều loại. Tiến sĩ Thanh khuyến cáo người ăn chay nên chọn loại phù hợp với thể trạng, đảm bảo cung cấp đủ nhóm chất, nhất là chất đạm thường có trong các loại đậu. Người cao tuổi, có bệnh lý nền không nên ăn chay trường, cần bổ sung các chất dinh dưỡng từ nguồn động vật để duy trì thể chất. Người già nên uống sữa và các chế phẩm từ sữa giúp cung cấp đạm, canxi cần thiết. Hạn chế bánh ngọt, khoai tây chiên, các món có nhiều chất béo, tránh ăn đồ chiên, xào...

Người có bệnh lý nền nếu ăn chay cần có bác sĩ tư vấn. Trường hợp xuất hiện triệu chứng như cơ thể mệt mỏi, sút cân, da xanh xao... cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa dinh dưỡng để kiểm tra.