|
6 sự kiện lịch sử Việt Nam ẩn chứa đằng sau bài đồng dao "Chi chi chành chành". Tṛ chơi “Chi chi chành chành” cũng như bài đồng dao này chắc hẳn gắn liền với tuổi thơ của nhiều người. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu những điều ẩn chứa trong nội dung của nó.
Một trong những lư do khiến ư nghĩa của bài đồng dao này là do trong quá tŕnh truyền miệng, "Chi chi chành chành" đă có sự biến tấu về nội dung khá đa dạng và gần như hoàn toàn khác so với bản gốc.
Phiên bản có lẽ được nhiều người dùng nhất hiện nay là:
Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa chết trương
Ba vương bú tí
Bắt dế đi t́m
Ù à ù ập
Một phiên bản khác là:
Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa mất cương
Ma vương ngũ đế
Bắt dế đi t́m
Ù à ù ập
Thế nhưng cả hai phiên bản trên đều rất khác so với bản gốc. Theo giải thích của sách Kinh Thi Việt Nam của nhà văn Trương Tửu, bài vè này được ghi lại trong giai đoạn lịch sử những năm 1856 - 1888 khi đất nước ta rơi vào loạn lạc, bị giặc Pháp xâm lược, triều đ́nh rối loạn. Cụ thể là:
Câu đầu: Chu tri rành rành
Có nghĩa là bố cáo cho mọi người đều biết.
Câu thứ 2: Cái đanh nổ lửa
Ư nói giặc Pháp đă tấn công bán đảo Sơn Trà, chính thức đưa quân sang xâm lược Việt Nam.
Câu thứ 3: Con ngựa đứt cương
Chỉ việc triều đ́nh Huế lúc bấy giờ rối loạn trước sự băng hà của vua Tự Đức vào năm 1883. Sự kiện này cho thấy câu "con ngựa đứt cương" hợp lư và có ư nghĩa hơn "con ngựa chết trương".
Câu thứ 4: Ba vương tập đế
Ư chỉ vào việc trong ṿng chưa đầy 1 năm sau khi vua Tự Đức mất đă có liên tiếp 3 vị vua thay nhau lên ngôi. Đó là vua Dục Đức (làm vua ba ngày năm 1883), vua Hiệp Ḥa (làm vua bốn tháng 1883), vua Kiến Phúc (tại vị 1883-1884). 3 vị vua này lần lượt lên ngôi và đều bị sát hại.
Câu thứ 5: Cấp kế đi t́m
Câu này nói về việc Tôn Thất Thuyết v́ bị Thống Chế De Coursy xử ép nên đêm 22/5/1885 liều đánh úp dinh Khâm Sứ và đồn Mang Cá ở Huế. Việc thất bại, Tôn Thất Thuyết đem vua đi trốn rồi truyền hịch Cần Vương đi khắp nơi. Quân Pháp một mặt lo dẹp loạn, một mặt cấp tốc cho người đi t́m vua Hàm Nghi để yên ḷng dân.
Câu cuối: Hú tim ̣a ập
Chỉ vào việc tên Trương Quang Ngọc làm phản, cùng với suất đội hầu cận vua Hàm Nghi là Nguyễn Đ́nh T́nh, nửa đêm 26/9/1888 cùng 20 thủ hạ xông vào chỗ vua tạm trú ở làng Tả Bảo, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng B́nh, bắt vua trong lúc đang ngủ.
VietBF@ sưu tập
|