Trung bình một người tiết ra từ 0,5 đến 1,5 lít nước. Vì vậy, nếu chúng ta lấy mức trung bình thấp là 0,7 lít mỗi ngày, thì con số đó tương đương với khoảng 255,5 lít nước bọt một năm. Trong vòng đời trung bình khoảng 80 năm, con số đó lên tới khoảng 20.440 lít. Điều đó tương đương với một bể bơi nhỏ đầy nước bọt.
Nước bọt là một chất lỏng sinh học phức tạp đóng nhiều vai trò quan trọng trong miệng của bạn. Ví dụ, nó chứa enzyme amylase phân hủy tinh bột, cung cấp canxi và phốt phát giúp tái khoáng hóa men răng và là “người gác cổng” chính trong việc bảo vệ chống lại các vi sinh vật gây bệnh xâm nhập vào cơ thể bạn qua khoang miệng.
Nước bọt chủ yếu bao gồm nước (99%) và hỗn hợp protein, chất điện giải và men tiêu hóa (1%).
Nó được tạo ra bởi nhiều tuyến khác nhau, ba tuyến chính và nhiều tuyến phụ, nằm trong miệng của bạn. Ba tuyến chính - tuyến mang tai, tuyến dưới hàm và tuyến dưới lưỡi - đóng góp 90% tổng lượng nước bọt được sản xuất, trong khi 10% còn lại được tiết ra bởi những tuyến phụ.
Ở trạng thái không bị kích thích (trạng thái nghỉ ngơi khi bạn không ăn), khoảng 2/3 tổng lượng nước bọt được sản xuất bởi các tuyến dưới hàm. Tuyến mang tai phát huy tác dụng khi được kích thích (thường là do nhai, hay còn gọi là kích thích vị giác) và chịu trách nhiệm cho khoảng 50% lượng nước bọt trong miệng ở trạng thái này. Tuy nhiên, các tuyến dưới lưỡi đóng góp một tỷ lệ nhỏ nước bọt ở cả trạng thái không bị kích thích và kích thích.
Nước bọt đã được sử dụng trong các truyền thống y tế trên khắp thế giới trong hơn 2.000 năm. Các nhà y học cổ truyền Trung Quốc cổ đại tin rằng nước bọt và máu là “anh em”, vì cả hai đều đến từ cùng một nguồn trong cơ thể. Theo Kinh thánh, Chúa Giê-su nhổ vào mắt một người mù để phục hồi thị lực của anh ta hoặc bôi nó vào bùn để tạo thành một hỗn hợp sệt sau đó được dùng để xức mắt cho người mù.
Các nhà tư tưởng nổi tiếng, chẳng hạn như Pliny the Elder (khoảng 23-79 sau Công nguyên) và Albert Đại đế (1193-1280) đều ca ngợi lợi ích của nước bọt vì khả năng xua đuổi rắn và xui xẻo, cũng như thúc đẩy quá trình chữa bệnh. Thậm chí vào cuối thế kỷ 19, các đặc tính chữa bệnh được cho là của nước bọt vẫn được một số bác sĩ tôn vinh.
Tuy chúng ta không còn tin vào nước bọt như một chất chữa bệnh, nhưng điều đó không có nghĩa là nó không có tác dụng trong y học hiện đại. Ngày nay, nó đóng một vai trò quan trọng như một công cụ chẩn đoán, vì nó có thể cung cấp những hiểu biết quan trọng về tình trạng sức khỏe tổng thể của cơ thể.
Vì được tạo thành từ rất nhiều thành phần, nước bọt có thể chứa nhiều dấu ấn sinh học báo hiệu bệnh tật, hữu ích cho việc xác định bệnh cũng như theo dõi và dự đoán tiến triển của bệnh.
Hơn nữa, chất này luôn sẵn có và không giống như máu, nó có thể được lấy mẫu bằng các phương pháp không xâm lấn, giúp dễ dàng phân tích. Các kỹ thuật thậm chí còn được phát triển để sử dụng nước bọt như một chỉ báo về ung thư tuyến tiền liệt.