Hai nghiên cứu từng được đăng tải trên mạng internet hồi tháng 02/2022. Nhưng đă trải qua quá tŕnh b́nh xét. Được công bố trên tạp chí Science hôm 26/07.
Trong một nghiên cứu, các nhà khoa học trên khắp thế giới sử dụng công cụ tạo bản đồ và báo cáo mạng xă hội để phân tích môi trường và không gian. Họ kết luận rằng dù "t́nh huống chính xác vẫn c̣n chưa rơ ràng", virus dường như đă xuất hiện trên động vật sống được bán tại Chợ Hải sản Vũ Hán hồi cuối năm 2019.
Các loài động vật tại chợ này được nhốt cạnh nhau và virus có thể đă lây lan dễ dàng. Tuy vậy, nghiên cứu không xác định loài động vật nào đă nhiễm bệnh.
Các nhà nghiên cứu xác định những ca nhiễm Covid-19 sớm nhất tập trung trong số các tiểu thương hoặc khách hàng mua bán các loài động vật sống kể trên. Họ tin rằng đă có hai chủng virus lan truyền trên động vật đă lây bệnh cho con người.
"Cả tám ca Covid-19 phát hiện trước ngày 20/12 đều từ phía Tây của khu chợ, nơi bán các loài động vật có vú," nghiên cứu cho hay.
"Ổ dịch này rất đặc trưng," Kristian Andersen, đồng tác giả nghiên cứu và là giáo sư Khoa Miễn dịch Học và Vi sinh học của Trung tâm Nghiên cứu Scripps nói.
Sau khi lập bản đồ những ca nhiễm kể trên, các điểm tương đồng được phát hiện "rất đáng chú ư".
Các nhà nghiên cứu cũng lập bản đồ các ca nhiễm sớm nhất được cho là không có mối quan hệ nào với khu chợ, Worobey cho biết. Những người này đều sống hoặc làm việc gần khu chợ.
"Điều này cho thấy virus đă bắt đầu lây lan từ những người làm việc ở khu chợ, nhưng sau đó lây sang cộng đồng địa phương xung quanh, khi các tiểu thương tới những cửa hàng lân cận và lây bệnh cho người làm việc tại đó''.
Nghiên cứu thứ hai áp dụng cách tiếp cận phân tử, và dường như xác định những trường hợp virus corona lây từ động vật sang người đầu tiên.
Phiên bản sớm nhất của virus corona, theo nghiên cứu này, dường như có hai thể khác nhau mà các nhà khoa học gọi là A và B. Ḍng virus này là kết quả của ít nhất hai sự kiện lây nhiễm từ động vật sang người.
Các nhà nghiên cứu cho rằng sự kiện lây nhiễm từ động vật sang người đầu tiên có thể diễn ra vào khoảng ngày 18/11/2019, và thuộc ḍng B. Họ phát hiện ḍng B chỉ tồn tại trong những người có liên hệ trực tiếp với chợ Hoa Nam.
Các tác giả cũng tin rằng ḍng A lây nhiễm sang con người từ động vật chỉ vài tuần, hoặc vài ngày sau ḍng B. Ḍng A được phát hiện trên mẫu bệnh phẩm của những người sống hoặc làm việc gần khu chợ.
"Những phát hiện kể trên cho thấy khó có khả năng virus SARS-CoV-2 lây truyền rộng răi trên con người trước tháng 11/2019, và thu hẹp cửa sổ thời gian giữa sự kiện virus SARS-CoV-2 lần đầu lây sang con người và thời điểm những ca nhiễm Covid-19 đầu tiên được báo cáo," nghiên cứu cho biết.
"Giống như những chủng virus corona khác, sự xuất hiện của SARS-CoV-2 nhiều khả năng là kết quả của nhiều sự kiện lây nhiễm từ động vật."
Kristian Andersen cho rằng hai nghiên cứu không thể loại bỏ hoàn toàn giả thuyết virus ṛ rỉ từ pḥng thí nghiệm, nhưng đều rất thuyết phục nên ông đă thay đổi quan điểm về nguồn gốc của virus.
"Tôi đă từng tương đối chắc chắn về giả thuyết ṛ rỉ pḥng thí nghiệm, cho tới khi chúng tôi nghiên cứu kỹ lưỡng và xem xét tỉ mỉ hơn''.
"Dựa trên những dữ liệu và phân tích mà tôi đă thực hiện trong 10 năm qua trên nhiều chủng virus, tôi tin rằng sự thật là dữ liệu cho thấy nguồn gốc dịch bệnh nằm ở khu chợ''.