Việt Nam tiếp tục là một trong 10 quốc gia có công dân mua nhà tại Mỹ nhiều nhất thế giới. Với 3 tỷ USD được chi trả trong năm 2017 và Việt Nam đứng top 10 trong 5 năm liên tục từ 2013 – 2017. Con số này được công bố không khiến nhiều người bất ngờ nhưng lại đáng phải suy ngẫm.
V́ sao nhiều người thuộc diện khá, giàu muốn ra nước ngoài sinh sống hơn ở chính quê hương ḿnh? Câu trả lời dễ thấy nhất, ngoài vấn đề về chính sách đầu tư, chính sách tiền tệ, kiều hối… th́ hàng loạt vấn đề liên quan đến môi trường, giáo dục, y tế... khiến một bộ phận muốn di cư.
Về môi trường, ô nhiễm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống con người. Cùng với đó, an toàn vệ sinh thực phẩm luôn ở mức báo động. Thực trạng sử dụng chất kích thích, phân bón hóa học, chất bảo quản, chất tạo màu và nhiều loại hóa chất khác đang trong t́nh trạng không thể kiểm soát khiến nhiều người lo ngại.
Việt Nam là đất nước nông nghiệp nhưng người tiêu dùng không mặn mà với sản phẩm nông nghiệp trong nước, đó là một nỗi lo. Mỗi năm, chúng ta xuất khẩu hàng tỷ USD nông sản nhưng thị trường trong nước lại gần như bị bỏ ngỏ. Việc quản lư thực phẩm sạch và bẩn gần như không hiệu quả khiến “thật – giả” lẫn lộn, người có tiền cũng không biết mua đồ ăn sạch ở đâu, niềm tin tiêu dùng bị giảm sút.
Về giáo dục, sự không ổn định về chính sách đă khiến người dân mong muốn cho con ra nước ngoài du học, đặc biệt lựa chọn các quốc gia như Anh, Mỹ, Australia, Nhật Bản… Theo thống kê mới nhất của Hệ thống Thông tin về sinh viên và khách mời trao đổi (Student and Exchange Visitor Information – SEVIS) đến tháng 3/2016, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có số lượng du học sinh cao nhất tại Mỹ, với 29.101 sinh viên đang theo học tại tất cả các bậc học và chương tŕnh đào tạo. Con số du học sinh Việt Nam tại Mỹ chỉ đứng sau Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Arab Saudi và Canada. Sau khi du học xong, nhiều người lại không muốn trở về nước làm việc...
Về y tế, hàng năm người Việt cũng chi hơn 1 tỷ USD để đi khám, chữa bệnh ở nước ngoài. Chất lượng đội ngũ y bác sĩ, trang thiết bị y tế, đặc biệt là sự quá tải – mất an toàn vệ sinh ở các bệnh viện đă khiến nhiều người không tin vào chất lượng y tế trong nước.
Đó là chưa kể hàng loạt lĩnh vực khác như chính sách đối với các nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân, thủ tục hành chính, thuế, hải quan… c̣n nhiều phiền hà khiến người dân và doanh nghiệp bức xúc. Nếu không có những cải cách mang tính hệ thống và quyết liệt th́ hiện tượng một nhóm người giàu có, có trí tuệ, tŕnh độ cao t́m cách di cư ra nước ngoài sẽ c̣n tiếp diễn. Thiệt tḥi khi đó thuộc về quốc gia v́ đă không tận dụng được nguồn lực tài chính, vật chất, trí tuệ của họ cho phát triển.
Tất nhiên, số người có điều kiện t́m cách sinh sống hợp pháp ở nước ngoài là rất nhỏ trong dân số, đấy cũng là nguyện vọng chính đáng cần tôn trọng. Nhưng nếu có thể thay đổi, cải thiện các hạn chế bất cập hiện có để họ sẵn ḷng "giữ" tiền lại cho phát triển đất nước, th́ nhất định phải làm.
Hiện tượng người Việt đầu tư mua nhà, chữa bệnh, du học ở nước ngoài cũng có những lư do gần giống với thực tế nhiều người bỏ nông thôn ra thành phố mưu sinh. Con người luôn phấn đấu vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn. “Đất lành, chim đậu”, chỉ có cách tăng cường ưu thế quốc gia, biến tổ quốc trở thành đất lành, đất hứa th́ ḍng người di cư chắc chắn sẽ ít hơn ḍng người muốn đến, muốn trở về.