Mỏ Mir (còn gọi mỏ Mirny) là mỏ kim cương lộ thiên nằm ở Mirny, Cộng hòa Sakha, thuộc vùng Siberia, phía đông nước Nga. Sau hơn nửa thế kỷ khai thác. Mỏ Mirny đã trở thành một hố giống như hang động hình vòng xoáy cực lớn chui sâu vào lòng đất.
Với chiều sâu 525m, đường kính lên tới 1250m, ước tính nếu một ô tô đào đất chạy tốc độ 60 km/giờ men theo đường xoắn ốc bờ vách trong hố, đi xuống đáy rồi lại trở về mặt đất phải mất gần 2 tiếng đồng hồ.
Được biết, những năm 1950, để đáp ứng nhu cầu của Liên Xô về kim cương sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Stalin đã ra lệnh xây dựng mỏ. Nhóm các nhà địa chất đã tiến hành nhiều cuộc thăm dò khắp đất nước với hy vọng tìm thấy kim cương và cuối cùng họ đã phát hiện dấu hiệu của loại đá quý này trong khu vực Mirny khi sàng lọc lớp trầm tích.
Tuy nhiên, địa hình gồ ghề và thời tiết giá lạnh khiến việc xây dựng gặp nhiều khó khăn. Trong mùa đông, nhiệt độ giảm xuống dưới âm 40 độ C, thời tiết khắc nghiệt đến mức lốp ô tô bị vỡ ra, dầu bị đóng băng.
Để xây dựng mỏ, công nhân buộc phải sử dụng động cơ phản lực để làm tan băng và dùng thuốc nổ phá lớp băng vĩnh cửu.
Mỏ được đưa vào khai thác từ năm 1957. Trong thập kỷ đầu hoạt động, mỏ sản xuất 10.000.000 carat kim cương mỗi năm, 20% trong số đó là chất lượng đá quý.
Mỏ Mirny sản sinh ra rất nhiều viên kim cương giá trị. Viên kim cương lớn nhất được khai thác tại mỏ nặng tới 342,5 carat. Đặc biệt, những viên kim cương tại Mirny có kích thước và hình dạng đồng đều.
Đây là một biểu tượng mang tính lịch sử của Nga vì nó mang đến nguồn thu giúp Liên Xô xây dựng và tái thiết đất nước sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Năm 2004, mỏ kim cương đóng cửa đột ngột và nguyên nhân được đưa ra là do một trận lũ lụt khiến mỏ không thể khai thác thêm nữa.
Trong nhiều năm, mỏ Mirny bị bỏ hoang. Vùng trời phía trên nó cũng bị hạn chế, vì độ sâu tuyệt đối của mỏ khiến máy bay nhỏ và trực thăng có thể bị hút vào. Điều này là do không khí lạnh từ bề mặt gặp không khí nóng từ lòng mỏ, nó tạo ra một dòng xoáy đủ mạnh để hút mọi thứ xuống hố sâu.
Năm 2009, mỏ hoạt động trở lại và dự kiến sẽ tiếp tục hoạt động trong 50 năm nữa. Song năm 2017, mỏ gặp sự cố khi nó bị ngập đúng lúc có hơn 100 công nhân đang làm việc bên trong. Sự việc khiến mỏ bị đóng cửa một lần nữa.
Cho đến nay, mỏ kim cương Mirny vẫn là một bí ẩn, một cái hố sâu hoắm huyền bí nơi từng sản sinh ra hơn một nửa số kim cương trên thế giới.