Trong diễn biến mới nhất, Nga đă chiếm nhà máy điện hạt nhân Chernobyl ở Ukraine. Nhiều người đă đặt ra câu hỏi, v́ sao Moscow mất công chiếm cơ sở bị cho là "vô dụng" này?
V́ sao Nga kiểm soát Chernobyl?
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết: "Ukraine đă thông báo với IAEA rằng các lực lượng vũ trang không xác định (ám chỉ Nga) đă nắm quyền kiểm soát tất cả các cơ sở của nhà máy điện hạt nhân Chernobyl, nằm trong khu vực cấm.
Thảm họa Chernobyl ở Ukraine vào năm 1986 đă gây ra đám mây bụi lan sang khắp châu Âu. Nhiều thập kỷ sau, nó đă trở thành một điểm thu hút khách du lịch. Khoảng một tuần trước khi Nga hành động, khu vực Chernobyl đă bị đóng cửa đối với khách du lịch.
Chính phủ Ukraine, các nguồn tin quân sự Nga giấu tên và các chuyên gia đều đưa ra những lời giải thích khác nhau về lư do tại sao Nga chiếm địa điểm này, thứ được cho là vô nghĩa.
Moscow chưa đưa ra b́nh luận chính thức nào về ư định của ḿnh khi chiếm nhà máy điện hạt nhân Chernobyl.
Tuy nhiên, một nguồn tin an ninh Nga nói với Reuters rằng Nga muốn kiểm soát ḷ phản ứng hạt nhân Chernobyl để báo hiệu cho NATO không nên can thiệp quân sự.
Các lực lượng Nga đă tập trung đông đảo trong "vùng cấm" Chernobyl ở Belarus trước khi tiến vào Ukraine, nguồn tin cho biết.
Trong khi đó, Mykhailo Podolyak, một cố vấn của văn pḥng tổng thống Ukraine, cho biết việc chiếm giữ địa điểm này là "một trong những mối đe dọa nghiêm trọng nhất ở châu Âu hiện nay".
"Không thể nói nhà máy điện hạt nhân Chernobyl an toàn sau một cuộc tấn công được cho là vô nghĩa của người Nga", ông nói.
Đại sứ Ukraine tại Anh, Vadym Prystaiko, cho biết Chernobyl bị tấn công v́ bị coi là điểm yếu trong hệ thống pḥng thủ của Ukraine.
"Khu vực này không được bảo vệ v́ có phóng xạ, không ai sống ở đó", ông nói.
Về phần ḿnh, Julie Bishop, cựu Ngoại trưởng Úc nêu quan điểm rằng, việc chiếm giữ Chernobyl là nhằm gửi một thông điệp đến phần c̣n lại của thế giới.
"Có vẻ như Nga đang đe dọa bất kỳ quốc gia nào t́m cách hỗ trợ Ukraine"", bà Bishop nói. "Việc chiếm giữ Chernobyl không có ư nghĩa ǵ trừ khi ông Putin đang cố gắng cảnh báo thế giới rằng Nga là một cường quốc hạt nhân".
Mục đích khác
Tuy nhiên, Alexey Muraviev, một chuyên gia chiến lược và an ninh quốc gia tại Đại học Curtin, cho biết người Nga nhắm vào Chernobyl v́ đây là tài sản chiến lược gần biên giới mà họ muốn bảo vệ.
Ông nói: "Người Nga chỉ muốn đảm bảo - và tôi biết điều đó nghe có vẻ hơi kỳ lạ - rằng các biện pháp bảo vệ hạt nhân đă được thực hiện và họ sẽ không chịu trách nhiệm cho bất kỳ tai nạn nào".
"Ngoài ra, họ sẽ không cho người Ukraine cơ hội làm nổ ḷ phản ứng như một hành động răn đe pḥng thủ dưới h́nh thức gây ô nhiễm phóng xạ khu vực để ngăn chặn bước tiến của quân đội Nga".
John Blaxland, giáo sư nghiên cứu t́nh báo và an ninh quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc pḥng của ANU, cho biết Chernobyl có thể bị chiếm giữ v́ vị trí của nó trên đường tới thủ đô Kiev của Ukraine.
"Nếu bạn đi xuống từ phía bắc, từ Belarus, biên giới giữa Belarus, Nga và Ukraine, bạn đang đi qua Chernobyl. V́ vậy, về cơ bản đó là con đường mà họ đang đi và đây là dấu hiệu cho thấy họ đang đi đâu", nhà phân tích nói.
"Kiev là mục tiêu ở cuối đường và điều đó rất quan trọng. Đây là một bước đệm để hướng tới Kiev".
Malcolm Davis, nhà phân tích cấp cao của Viện Chính sách Chiến lược Úc, đồng t́nh.
"Người Nga t́m cách kiểm soát Chernobyl như một vị trí quan trọng hỗ trợ cho cuộc tiến công đến Kiev", Davis cho hay.
Tiến sĩ Davis nói thêm rằng việc Nga sử dụng Chernobyl như một mối đe dọa là không hợp lư khi Moscow đă có vũ khí hạt nhân.
Ông nói rằng vũ khí hạt nhân chiến thuật là một cách tiếp cận có kiểm soát hơn là cho nổ một ḷ phản ứng, v́ việc nổ tung một ḷ phản ứng có thể lan bức xạ khắp châu Âu, bao gồm cả Nga.
James Acton, thuộc Tổ chức tư vấn Carnegie Endowment for International Peace, nói với Reuters rằng việc Nga chiếm Chernobyl không phải để bảo vệ nó khỏi bị thiệt hại thêm.
Ông cho biết bốn nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động của Ukraine có nguy cơ c̣n lớn hơn Chernobyl, vốn nằm trong một "khu vực cấm" rộng lớn gần bằng Luxembourg.
"Rơ ràng một tai nạn ở Chernobyl sẽ là một vấn đề lớn. Nhưng chính v́ là khu vực cấm, nó có thể không ảnh hưởng nhiều đến dân thường Ukraine".
VietBF @ Sưu tầm