Từ lâu nay, mọi người thường coi trọng việc giữ ǵn văn hóa truyền thống Tết Nguyên đán để con cháu cùng hướng về nguồn cội, để hiểu hơn về phong tục tập quán của cha ông và hơn cả để nét đẹp đó sống măi trong đời sống tinh thần người dân.Trong điều kiện dịch bệnh như hiện nay, việc tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống Tết Nguyên đán không thể rộng mở như trước mà hướng tới đa dạng các h́nh thức tổ chức để nhiều người tiếp cận thuận lợi với các hoạt động đó.
Tôn vinh các giá trị truyền thống
Đă thành thông lệ, cứ mỗi dịp Tết đến Xuân về, các điểm di sản, các không gian văn hóa trên địa bàn thành phố Hà Nội lại sôi động các hoạt động văn hóa, làm sống lại giá trị truyền thống. Sự quan tâm của các nhà văn hóa, của người dân và du khách càng làm lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống. Từ đó, các hoạt động động này trở thành điểm hẹn của những người yêu văn hóa truyền thống như "Hội chữ Xuân" ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, "Tống cựu nghinh tân" ở Hoàng thành Thăng Long...
Tết nguyên đán năm Nhâm Dần, dù các điểm di sản chưa đón khách tham quan nhưng một số nơi vẫn duy tŕ các hoạt động để phục vụ công chúng dưới nhiều h́nh thức khác nhau. Có thể kể tới hoạt động tái hiện các nghi lễ cung đ́nh "Tiến lịch đón Xuân sang" tại Hoàng thành Thăng Long, chương tŕnh "Tết Việt - Tết phố Xuân Nhâm Dần 2002" tại phố cổ Hà Nội, các hoạt động văn hóa tại Không gian bích họa phố Phùng Hưng... Đặc biệt, tại Làng cổ Đường Lâm diễn ra hoạt động "Tết xứ Đoài" thực sự ấn tượng, tái hiện lại những phong tục, tập quán Tết nguyên đán. Tết xứ Đoài với các hoạt động truyền thống như: Trải nghiệm không gian chợ Tết, gói bánh chưng, viết thư pháp, tṛ chơi dân gian, làm các loại kẹo... khiến du khách, trong đó có nhiều đại sứ, đại diện các tổ chức nước ngoài thích thú.
Với những người tổ chức, mục đích cuối cùng của họ là giới thiệu đến người dân và du khách phong tục đón Tết của cha ông, để mọi người thêm yêu và trân trọng giá trị truyền thống. Trưởng Ban quản lư di tích Làng cổ Đường Lâm Nguyễn Đăng Thạo chia sẻ, hoạt động giới thiệu nét văn hóa Tết truyền thống trong không gian truyền thống sẽ gợi lại những kư ức ngọt ngào về Tết xưa, càng làm cho người dân và du khách thêm yêu văn hóa cổ truyền. Để tạo cảm xúc trọn vẹn cho du khách, những người tổ chức phải thực hiện thật kỹ càng, kể cả chi tiết nhỏ nhất và phải có sự hài ḥa từ hoạt động, con người, hiện vật, khung cảnh. Các chủ thể tham gia phải biết giới thiệu với khách để họ có thể hiểu hơn về Tết cổ truyền của dân tộc.
Tại không gian bích họa phố Phùng Hưng, nhiều năm nay, cứ dịp Tết đến, nơi này diễn ra các hoạt động văn hóa thu hút đông người đến tham quan, trải nghiệm. Ông đồ Lê Thanh Liêm, Câu lạc bộ Thư họa Hà Nội cho biết, những năm gần đây, nhu cầu xin chữ của người dân nhiều hơn trước. Mọi người mong muốn một năm mới nhiều may mắn, mọi việc hanh thông, thuận lợi nên gửi ước nguyện vào chữ được xin. Nh́n khuôn mặt rạng ngời của người xin chữ, ḷng ông cũng vui theo. Nhưng điều quan trọng, cả người cho chữ và người xin chữ đều truyền cảm hứng cho nhau. Mỗi lần cho chữ, ông đều giải thích cẩn thận ư nghĩa của mỗi con chữ và chúc cho mọi người đạt được đúng ư nguyện.
Thích ứng với t́nh h́nh mới
Năm nay, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nên dù nhiều nơi đón khách tham quan, trải nghiệm nhưng lượng khách vẫn hạn chế. Để kịp thời giới thiệu các hoạt động văn hóa Tết Nguyên đán đến với đông đảo nhân dân, nhiều đơn vị tổ chức đă linh hoạt triển khai nhiều h́nh thức mới như tổ chức trực tuyến hoặc tổ chức trực tiếp kết hợp với trực tuyến.
Trong khi các di tích chưa được mở cửa đón khách, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đă thể nghiệm thực hành nghi lễ cung đ́nh "Tiến lịch đón Xuân sang" và các hoạt đông khác, sau đó trưng bày online trên website:
www.hoangthanhthanglong.vn và trungbayonline.hoang thanhthanglong.vn.
Tương tự, Ban quản lư Phố cổ Hà Nội và Hồ Hoàn Kiếm tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ chương tŕnh "Tết Việt - Tết Phố Xuân Nhâm Dần 2022", đồng thời, được đăng tải trên nền tảng kỹ thuật số (livestream) tại kênh truyền thông chính thức trên fanpage "Phố cổ Hà Nội", webiste hoankiem360.vn.
"Hội chữ Xuân" năm mới Nhâm Dần sẽ được tổ chức online để đáp ứng nhu cầu du Xuân xin chữ đầu năm của người dân, vừa đảm bảo quy định pḥng dịch vừa lan tỏa được giá trị văn hóa đến mọi người. Đáng lưu ư, các ông đồ sẽ tương tác với người nhận chữ trên nền tảng Zoom. Qua đó, sự tương tác và ước nguyện nhận chữ của người dân vẫn được thực hiện tốt và chạm tới cảm xúc người cho và nhận chữ qua từng nét bút mực tàu, giấy đỏ.
Khẳng định do điều kiện dịch bệnh nên khi tổ chức các hoạt động văn hóa không thể tập trung đông người, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Văn Trụ, Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam cho biết, việc tổ chức các chương tŕnh trực tuyến là rất phù hợp. H́nh thức này cũng giúp mọi người h́nh dung được những phong tục tập quán dịp Tết Nguyên đán của Việt Nam. Ông đă xem các chương tŕnh trực tuyến và nhận thấy nội dung chuyển tải rất phong phú. Hơn nữa, qua h́nh thức trực tuyến, không chỉ người dân trong nước và khách quốc tế cũng có thể xem và hiểu hơn về văn hóa Việt Nam.
Theo ghi nhận của Ban tổ chức các hoạt động văn hóa, đông đảo người dân và du khách đă tham gia trải nghiệm Tết qua h́nh thức trực tuyến. H́nh thức này tiếp tục được duy tŕ, đáp ứng nhu cầu t́m hiểu văn hóa truyền thống dịp Tết Nguyên đán trong thời điểm dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp. Ngay cả khi các di tích được đón khách đến trải nghiệm thực tế th́ h́nh thức trực tuyến cũng tăng thêm cơ hội lựa chọn cho khách.