Truyền tay chai vodka, dân biểu tình Kazakhstan hỏi nhau "cướp chỗ nào cho tiện". Chỉ sau vài ngày bạo động mà tình trạng vô chính phủ đang xảy ra ngay tại Kazakhstan.
Ngày 6/1, Thủ tướng Armenia cho biết, một liên minh an ninh do Nga dẫn đầu gồm các quốc gia thuộc Liên Xô cũ sẽ cử lực lượng gìn giữ hòa bình tới Kazakhstan sau khi Tổng thống Kazakhstan kêu gọi sự giúp đỡ trong việc dập tắt các cuộc biểu tình bạo lực và gây chết người.
Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan cho biết trên Facebook rằng một số lượng không xác định lính gìn giữ hòa bình sẽ đến Kazakhstan trong một thời gian hạn chế để ổn định tình hình sau khi các tòa nhà chính phủ bị đốt cháy và sân bay quốc tế Almaty bị chiếm giữ.
8 cảnh sát và binh lính vệ binh quốc gia đã thiệt mạng trong tình hình bất ổn vào ngày 4-5/1 vừa qua - Sputnik dẫn lời Bộ Nội vụ Kazakhstan cho biết. Các hãng thông tấn Nga, trích lời truyền thông Kazakhstan, sau đó cho biết hai binh sĩ cũng đã thiệt mạng trong chiến dịch chống khủng bố ở sân bay Almaty.
Với nguyên nhân bức xức trước việc tăng giá nhiên liệu, các cuộc biểu tình đã nhanh chóng lan rộng, trở thành cuộc phản đối nhằm vào người tiền nhiệm Nursultan Nazarbayev của Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev. Ông Nursultan vẫn giữ quyền lực đáng kể mặc dù đã từ chức vào năm 2019 sau gần 3 thập kỷ cầm quyền.
Ông Nazarbayev, 81 tuổi, được nhiều người coi là người nắm giữ quyền lực chính trị chính ở Nur-Sultan. Gia đình ông được cho là kiểm soát phần lớn nền kinh tế lớn nhất ở Trung Á.
Nhờ sự ổn định dưới thời Nazarbayev, Kazakhstan đã thu hút hàng trăm tỷ USD đầu tư nước ngoài vào các ngành công nghiệp dầu mỏ và kim loại của quốc gia này.
Để xoa dịu cơn giận dữ của công chúng, ông Tokayev đã cách chức ông Nazarbayev khỏi vị trí người đứng đầu Ủy ban An ninh và tự mình tiếp quản quyền này. Ông cũng bổ nhiệm một người đứng đầu mới của Ủy ban An ninh Nhà nước và loại bỏ cháu trai của ông Nazarbayev khỏi vị trí quyền lực thứ 2 trong ủy ban.
"Hoàn toàn vô chính phủ"
Một cư dân của Almaty hòa mình với những người biểu tình cho biết hầu hết những người anh gặp dường như đến từ vùng ngoại ô nghèo khó của thành phố hoặc các ngôi làng lân cận.
Tại quảng trường chính, rượu vodka đang được phân phát và một số người đang thảo luận về việc nên đi về phía chợ thành phố hay khu vực giàu có để cướp bóc.
"Tình trạng vô chính phủ đang xảy ra ngay giữa phố", người này nói.
Đoạn phim được đăng tải trên internet cho thấy những người biểu tình đang hô vang bên dưới một bức tượng đồng khổng lồ của Nazarbayev, được buộc bằng dây thừng và tất cả dường như đang cố gắng kéo đổ tượng.
Phóng viên Reuters cho biết có hàng nghìn người biểu tình tiến về trung tâm thành phố Almaty, trong khi ở thành phố Aqtobe, những người biểu tình tụ tập la hét: "Ông già, biến đi!" Một đoạn video trên mạng cho thấy cảnh sát sử dụng vòi rồng và lựu đạn gây choáng gần văn phòng thị trưởng.
Tình trạng khẩn cấp đã được ban bố ở Nur-Sultan, Almaty, và tỉnh Mangistau miền tây. Internet đã bị ngắt.
Ông Tokayev đã ra lệnh cho các bộ trưởng đảo ngược lệnh tăng giá nhiên liệu - vốn làm tăng gấp đôi chi phí khí hóa lỏng được sử dụng rộng rãi cho các phương tiện giao thông ở Kazakhstan.
Điện Kremlin cho biết họ mong đợi Kazakhstan, một đồng minh thân cận, nhanh chóng giải quyết các vấn đề nội bộ của mình, đồng thời cảnh báo sự can thiệp từ các nước khác. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết những cáo buộc của Nga rằng Hoa Kỳ đã xúi giục tình trạng bất ổn là sai sự thật.
VietBF@ sưu tập