Một tác động tai hại mới của nhựa tới sức khỏe sinh vật.
Việt Nam có "kho báu" lớn thứ 2 thế giới: Tại sao không khai thác dù giá bán rất cao?
Mỗi năm, hàng triệu tấn rác thải nhựa trôi ra biển bị cái khắc nghiệt con con nước lớn nghiền mịn ra thành những hạt vi nhựa tí hon. Nhựa là vật chất mới, và khoa học cũng mới chỉ manh nha hiểu tác động của những hạt vi nhựa tới những sinh vật sống hấp thụ nhựa vào cơ thể.
Một nhóm các nhà khoa học Hàn Quốc đã đi sâu tìm hiểu ảnh hưởng của nhựa lên động vật có vú - lớp sinh vật đứng đầu chuỗi thức ăn, và phát hiện ra vi nhựa có tác động như chất độc đối với cơ thể sinh vật sống.
Trong những năm gần đây, một loạt nghiên cứu cho thấy tác động của hạt vi nhựa tới sinh vật biển. Tác hại bao gồm làm yếu cơ, giảm khả năng nhận biết môi trường trên cua ẩn sĩ, khiến cá bị phình mạch và thay đổi thói quen sinh sản. Vi nhựa đã hiện hữu trong ruột rùa biển khắp thế giới, và xuất hiện trong phân của hải cẩu; đây đều là bằng chứng cho thấy hạt vi nhựa đang len lỏi bơi ngược chuỗi thức ăn. Đã có nghiên cứu cho thấy vi nhựa đã đang làm thay đổi hình dáng của tế bào phổi người.
Để hiểu rõ về vấn nạn mới cũng như tìm trách giải quyết triệt để vấn đề, các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học và Công nghệ Daegu Gyeongbuk đã cho chuột ăn trực tiếp hạt vi nhựa polystyrene với kích cỡ 2 micromet. Giống người, chuột bạch cũng sở hữu hàng rào máu não, một lớp chắn ngăn vật chất trong máu tìm vào tới não.
Thí nghiệm kéo dài 7 ngày cho thấy tác động đáng lo ngại. Trong nghiên cứu, nhóm các nhà khoa học nhận thấy hạt vi nhựa đã tìm được đường thẩm thấu qua hàng rào máu não.
Nhóm các nhà khoa học viết nên báo cáo mới. Từ trái qua, ta có giáo sư Choi Seong-Kyoon, giáo sư Lee Sung Jun, giáo sư Kwon Wookbong and nhà nghiên cứu Ki Daehwan.
Khi vào được tới não, các hạt vi nhựa vón lại tại tế bào thần kinh microglial, bộ phận có liên kết chặt chẽ tới việc duy trì sức khỏe của hệ thần kinh trung ương, đồng thời có tác động lớn tới khả năng sinh sôi dây thần kinh. Tế bào thần kinh microglial coi các hạt vi nhựa là mối nguy hại và đã biến hình, để rồi rơi vào trạng thái chết tế bào theo chương trình (apoptosis).
Các nhà khoa học cũng quan sát thấy sự biến đổi đáng chú ý về cả hình thái của tế bào thần kinh microglial, lẫn những tác động của chúng lên hệ miễn dịch. Các dấu hiệu chết tế bào theo chương trình tiếp tục hiện hữu.
“Nghiên cứu cho thấy vi nhựa, nhất là những hạt có kích cỡ 2 micromet hoặc nhỏ hơn, bắt đầu gắn vào não không lâu sau thời gian hấp thụ, tức là chỉ trong khoảng bảy ngày, nó gây ra hiện tượng hết tế bào theo chương trình, thay đổi phản ứng của hệ miễn dịch, gây phù nề”, giáo sư Seong-Kyoon Choi, tác giả nghiên cứu nhận định.
“Dựa trên những phát hiện mới, chúng tôi dự định tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu khả năng chống vón vi nhựa trong não, đồng thời tìm hiểu cơ chế gây độc thần kinh của tạp chất”.