Khi mới mắc Covid-19 vào tháng 4/2020, Nora Boerner rất coi thường và chưa từng nghĩ sẽ phải chịu đựng di chứng của căn bệnh suốt 17 tháng sau đó quá kinh khủng thế này.
"Nó thay đổi hoàn toàn cuộc sống của tôi", Boerner chia sẻ.
Dù không có bệnh nền, người phụ nữ 41 tuổi giờ đây vẫn bị tổn thương tim phổi. Theo phỏng đoán của bác sĩ, virus đă làm hỏng lớp niêm mạc ở tim, kết quả điểm tâm đồ của cô cũng bất thường. Boerner bị suy yếu miễn dịch và phải đeo miếng dán nitroglycerin để giảm đau thắt ngực.
Cô mệt mỏi, miệng có vị kim loại, bị rụng tóc, đau đầu và mắc chứng "sương mù năo" (Brain Fog). Biểu hiện của hội chứng bao gồm mất trí nhớ, lú lẫn, khó tập trung, chóng mặt và chậm nắm bắt từ ngữ. Đây là t́nh trạng phổ biến của người mắc chứng "Covid-19 kéo dài" hoặc "hội chứng hậu Covid-19". Các vấn đề sức khỏe vẫn dai dẳng nhiều tuần hoặc nhiều tháng sau khi nhiễm virus.
Boerner mắc bệnh trong một chuyến đi bộ đường dài, khi cô không đeo khẩu trang. 5 ngày sau, cô cảm thấy cơ thể bất ổn, gọi đến đường dây nóng và được khuyến nghị cách ly ngay lập tức.
V́ sống cùng chồng và 4 con, Boerner phải dọn xuống tầng hầm. Cô chuyển nặng, các triệu chứng kéo dài suốt một tháng.
"Tôi thức dậy v́ sốt, khó thở hoặc không thể cử động, chẳng biết đang là ngày hay đêm. Tôi bị mất phương hướng, đôi khi cảm thấy như chết đuối", cô mô tả triệu chứng cho các bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Iowa (UIHC) vài tháng sau đó.
UIHC là cơ sở duy nhất có dịch vụ chăm sóc hậu Covid-19 chuyên biệt trong toàn bang. Khoảng 400 bệnh nhân đă đến khám kể từ ngày mở cửa vào tháng 6 năm ngoái. Nhiều người lái xe và chờ đợi hàng giờ.
Theo tiến sĩ Alpana Garg của UIHC, chưa rơ các triệu chứng hậu Covid-19 tồn tại trong bao lâu. Song kể từ tháng 1 năm nay, bà đă gặp rất nhiều bệnh nhân có t́nh trạng tương tự Boerner. Có người mất khứu giác suốt 15 tháng.
"Họ rất giống nhau, đều mang một danh sách dài (các triệu chứng) đến pḥng khám, mọi thứ được viết cặn kẽ, chi tiết", bà nói. Họ thường đi cùng gia đ́nh với tâm trạng mệt mỏi.
Nora Boerner, 41 tuổi, ảnh chụp ngày 17/8. Ảnh: Iowa City Press Citizen
Theo tiến sĩ Garg, nh́n chung có hai dạng bệnh nhân Covid-19 kéo dài. Những người từng phải nằm viện và những người được điều trị ở nhà. Bệnh nhân trong ICU thường gặp vấn đề về đường thở, bị xơ phổi. Số khác có biểu hiện phổ biến là mệt mỏi.
Nghiên cứu do tổ chức Fair Health thực hiện trên gần hai triệu người từng nhiễm nCoV cho thấy 23% bệnh nhân có ít nhất một triệu chứng kéo dài hơn một tháng sau khi khỏi bệnh. Phổ biến hơn cả là đau đầu, khó thở, nồng độ chất béo hoặc lipid trong máu cao, mệt mỏi, cao huyết áp.
Trong số những người có di chứng Covid-19, 50% từng phải nhập viện trong giai đoạn mắc bệnh, 27,5% điều trị tại nhà.
Điều trị tại nhà trong thời gian đầu, Boerner đă phải nằm viện v́ vấn đề tim mạch nhiều tháng sau đó. Một năm rưỡi trôi qua dài đằng đẵng, mệt mỏi khiến công việc của cô trở nên khó khăn.
Giờ đây, Boerner vẫn phải làm việc ở nhà. Gia đ́nh cô bị ảnh hưởng đáng kể trong suốt thời gian bệnh tật.
Theo tiến sĩ Garg, bệnh nhân đến pḥng khám sau khi mắc Covi-19 chủ yếu muốn t́m lại cuộc sống b́nh thường. Bà chỉ ra rằng đây c̣n là phạm trù tương đối mới, song bác sĩ vẫn có thể phân loại triệu chứng, điều trị các vấn đề nghiêm trọng và giúp bệnh nhân giảm lo lắng.
Bà khuyến nghị các bệnh nhân nên tập luyện dần dần, tránh làm nhiều việc cùng lúc. Nếu không thể đi vật lư trị liệu, người bệnh có thể đi bộ hàng ngày, tăng cường độ theo thời gian.
Tiến sĩ Garg nhận định việc chia sẻ thông tin về triệu chứng Covid-19 kéo dài rất quan trọng. Bà thăm khám tận t́nh với bệnh nhân dù họ có kết quả dương tính hay không.
"Dành thời gian để lắng nghe những ǵ họ đă trải qua, cho họ biết người khác cũng gặp vấn đề tương tự và họ không đơn độc", bà nói.
Khoảng 300 người trong số các bệnh nhân Covid-19 kéo dài của UIHC đồng ư để bệnh viện sử dụng hồ sơ sức khỏe làm cơ sở nghiên cứu.
"Họ rất cởi mở. Tất cả đều muốn t́m câu trả lời. Họ làm bất cứ điều ǵ có thể và bảo: ‘Tôi đồng hành với các bạn, các bạn làm xét nghiệm nào cũng được'", tiến sĩ Garg kể lại.
Bác sĩ cho biết t́nh trạng của Boerner có thể thuyên giảm, hoặc cô sẽ phải sống chung với chúng như trạng thái "b́nh thường mới". Cô chia sẻ trải nghiệm của ḿnh với hy vọng nhân rộng thông điệp về ngăn ngừa Covid-19.
"Tôi không muốn hù dọa mọi người, dù tôi biết nó đáng sợ. Tôi thực sự mong mọi người hiểu rằng điều này (Covid-19) có thể pḥng ngừa", cô nói.
VietBF@sưu tập