T́nh báo Mỹ đă sai về Afghanistan? Nhiều người dân Mỹ tự hỏi rằng lư do nào khiến chính quyền Tổng thống Joe Biden từng tự tin nói rằng Kabul sẽ không dễ dàng sụp đổ khi Taliban tiến quân vào Kabul trong thời gian ngắn sau khi Mỹ rút binh sĩ từ Afghanistan về nước.
Chiến binh Taliban tuần tra trong thành phố Kandahar, Afghanistan ngày 15/8. Ảnh: AP
Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken trong tháng 6 từng nói về t́nh h́nh tại Afghanistan: “Tôi không nghĩ đó sẽ là điều xảy ra từ Thứ Sáu đến Thứ Hai. Tôi không coi việc quân đội Mỹ rời đi trong tháng 7, tháng 8 hoặc đầu tháng 9 sẽ lập tức dẫn đến t́nh huống xuống đi”.
Đầu tháng 8, một nhà phân tích quân sự Mỹ c̣n dự đoán trên kênh ABC News rằng Kabul có thể thất thủ trong 90 ngày. Tuy nhiên việc này trên thực tế lại nhanh chóng hơn nhiều.
Tổng thống Mỹ Joe Biden từng cam kết rút hoàn toàn binh sĩ khỏi Afghanistan vào dịp 11/9. Ngày 20/7, Bộ Chỉ huy Trung ương Mỹ thông báo đă rút 95% binh sĩ trở về nước. Lầu Năm Góc cho biết đến cuối tháng 8 dự kiến binh sĩ cuối cùng sẽ hồi hương. Khi hiện diện của quân đội Mỹ giảm dần, lực lượng Taliban nhanh chóng giành lợi thế và chiếm được quyền kiểm soát ở nhiều nơi tại Afghanistan.
Nghị sĩ Jackie Speier đảng Cộng ḥa trong ngày 15/8 nhận định với NBC News: “Đây là một thất bại t́nh báo. Chúng ta đă đánh giá thấp Taliban đồng thời nhầm tưởng về quyết tâm của quân đội Afghanistan”.
Tay súng thuộc Taliban tại thành phố Kandahar, Afghanistan ngày 15/8. Ảnh: AP
Nhưng nhiều quan chức Mỹ nhận định với ABC News rằng các nhà hoạch định chính sách đă liên tục nhận được đánh giá t́nh báo quan trọng dự đoán Taliban có thể áp đảo và chiếm thủ đô trong ṿng vài tuần.
Lực lượng Taliban, vốn từ lâu theo đuổi thành lập "Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan", đă tiến vào Kabul ngày 15/8. Chiều 15/8, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani lên máy bay rời khỏi quốc gia này. Tổng thống Mỹ Joe Biden trong khi đó đă gấp rút điều động hàng ngh́n lính Mỹ đến hỗ trợ sơ tán các công dân Mỹ vẫn c̣n ở thủ đô Kabul.
Một quan chức t́nh báo Mỹ chia sẻ với ABC News: “Quân đội đă thông báo các lănh đạo Mỹ rằng Taliban sẽ chiếm lấy mọi thứ một cách nhanh chóng. Nhưng không ai lắng nghe cả”.
Các nguồn tin t́nh báo khác nói rằng Tổng thống Biden và nhóm cố vấn của ông đă đi đến quyết định rút hoàn toàn quân đội Mỹ dựa trên nhiều yếu tố, không chỉ có số phận của Kabul.
Một số quan chức Mỹ cho rằng việc Tổng thống Biden và người tiền nhiệm Donald Trump tuyên bố rút quân khỏi Afghanistan là một sai lầm bởi điều đó đă khuyến khích Taliban tiến hành cuộc tấn công.
Cựu quyền Giám đốc Cơ quan T́nh báo Trung ương Mỹ (CIA) Michael Morell ngày 15/8 đăng trên mạng xă hội Twitter: “Điều xảy ra tại Afghanistan không phải bắt nguồn từ sai lầm t́nh báo. Đó là kết quả của hàng loạt chính sách thất bại từ các đời chính quyền. Trong những năm qua, cộng đồng t́nh báo luôn đánh giá chính xác t́nh h́nh của Afghanistan”.
VietBF@ sưu tập