Sau 7 năm đàm phán, Thỏa thuận Toàn diện về Đầu tư Liên Hiệp Châu Âu- Trung Quốc (CAI) tạo điều kiện để các doanh nghiệp của Liên Âu tiếp cận thị trường Trung Quốc, khiến Nghị Viện Châu Âu đă bỏ phiếu thông qua nghị quyết ngừng phê chuẩn thỏa thuận đầu tư giữa Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc vào hôm qua 20/05/2021, và chừng nào Bắc Kinh chưa hủy bỏ các quyết định trừng phạt nhằm vào các nghị sĩ Châu Âu, v́ đó là không bất ngờ điều đó.
Quang cảnh phiên họp Hội đồng Châu Âu tại Bruxelles, Bỉ, ngày 20/05/2021. AP - Marcus Brandt
Nghị quyết đă được thông qua với 599 phiếu thuận và 30 phiếu chống, 58 nghị sĩ không bỏ phiếu. Được kư kết hồi tháng 12 năm 2020 sau 7 năm đàm phán, Thỏa thuận Toàn diện về Đầu tư Liên Hiệp Châu Âu- Trung Quốc (CAI) tạo điều kiện để các doanh nghiệp của Liên Âu tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Trong khi chờ đợi Nghị Viện Châu Âu phê chuẩn thỏa thuận, tháng 03/2021, Bắc Kinh đă ra quyết định trừng phạt 10 quan chức chính trị của Liên Âu, trong đó có 5 nghị sĩ Châu Âu, để trả đũa các trừng phạt của phương Tây nhắm vào Bắc Kinh do các vi phạm nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Nghị Viện Châu Âu cho rằng các biện pháp của Trung Quốc không dựa trên luật pháp quốc tế, trong khi các trừng phạt của EU, Anh và Mỹ, nhắm vào các vi phạm nhân quyền dựa trên các văn kiện của Liên Hiệp Quốc. Bắc Kinh vẫn luôn phủ nhận đă ngược đăi, trấn áp người Duy Ngô Nhĩ.
Trong nghị quyết vừa thông qua, Nghị Viện Châu Âu « yêu cầu Trung Quốc bỏ các trừng phạt » trước khi xem xét thoả thuận CAI. Văn bản này tuy không mang tính ràng buộc pháp lư, nhưng thể hiện lập trường chính thức của Nghị Viện Châu Âu.
Phản ứng về nghị quyết trên, hôm nay 21/5, Trung Quốc qua lời phát ngôn viên Ngoại Giao, kêu gọi Liên Hiệp Châu Âu hăy từ bỏ thái độ « đối đầu », đồng thời yêu cầu Bruxelles hủy trước các trừng phạt nhằm vào những quan chức của chế độ Cộng Sản Bắc Kinh, bị tố cáo đă tham gia vào việc trấn áp người Hồi Giáo Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương.
Việc phê chuẩn thỏa thuận CAI bị ách tắc như thế này là bất lợi cho cả hai bên, theo giới quan sát. Thỏa thuận đầu tư này cho phép bảo vệ tốt hơn các đầu tư và quyền sở hữu trí tuệ của châu Âu ở Trung Quốc. Trong khi đó nhờ thỏa thuận, Trung Quốc hy vọng cải thiện uy tín quốc tế, chứng tỏ ḿnh là đối tác thương mại đáng tin cậy.